RUSYA SOSYAL-DEMOKRATLARININ GÖREVLERİ

V.İ. Lenin, Toplu Eserler Cilt 2, 1895-1897, Lawrence / Wishart London, Progress Publishers, Moscow, Dördüncü Baskı 1977. 

( Lenin yazılarında, Sosyal Demokrat = Sosyalist  olarak kullanır EA)

Doksanlı yılların ikinci yarısı, Rusya devriminin sorunlarının çözümü ve ortaya konuşu üzerine yapılan çalışmalarda dikkate değer bir artışa şahit oldu. Yeni bir devrimci partinin, Narodnaya Pravo­‘nun (107) ortaya çıkışı, Sosyal-Demokratların başarıları ve büyüyen etkinliği, Narodnaya Volya (108) içindeki gelişim, bütün bunlar hem işçilerin ve hem Sosyalist aydınların eğitim çevrelerinde, hem de illegal yayınlarda, program sorunları üzerine canlı bir tartışmayı beraberinde getirdi. Bahsi geçen son alanla ilgili olarak şunlara işaret edilmesi gerekir: Narodnaya Pravo Partisinin “Acil Bir Sorun”u ve “Manifesto”­su (1894), Narodnaya Volya Grubunun Bildirisi, Rusya Sosyal-Demokratları Ligası’nın (109) yurtdışında yayınladığı Rabotnik’i, Rusya’da esas olarak işçiler için çıkartılan devrimci broşürlerin artışı,ve St. Petersburg’da 1896’daki önemli grevlerle ilgili olarak, St. Petersburg Ligası’nın ajitasyon çalışması, vb. 

Şu anda (1897 sonu), bize göre en acil sorun, Sosyal-Demokratların pratik faaliyetleridir. Sosyal Demokrasinin pratik yönünü vurguluyoruz, çünkü teorik alanda en kritik devre, yani bir yanda rakiplerinin onu anlamayı inatçı bir şekilde reddettiği devre, ortaya çıktığı anda yeni akımı bastırmak için harcanan güçlü çabaların devresi ve diğer yanda Sosyal-Demokrasinin ilkelerinin cesurca savunulması devresi-şimdi arkamızda kalmıştır. Şimdi Sosyal-Demokratların teorik görüşlerinin esas ve temel hatları yeterince açığa kavuşmuştur. Aynı şey, Sosyal-Demokrasinin pratik yönü, siyasi program, metotları, taktikleri hakkında söylenemez. Kanımızca, Sosyal­ Demokrasi ve devrimciler arasında tam bir yaklaşmayı önleyen karşılıklı yanlış anlamalar, yanlış kavramlar bu alandadır, ki burada, teoride Narodnaya Volya’nın ilkelerini tümüyle reddeden; pratikte olguların mantığının zorlaması sonucu işçiler arasında propaganda ve ajitasyon yapan ve hatta işçiler arasındaki faaliyetlerini sınıf mücadelesi temeline oturtan ya da demokratik görevleri, tüm programın ve tüm devrimci eylemin temeli yapmak eğiliminde olan devrimciler söz konusudur. Yanılmıyorsak bu sonuncu özellik, bugün Rusya’da Sosyal-Demokratlara paralel faaliyet gösteren iki devrimci grup için geçerlidir: Narodnaya Volya ve Narodnaya Pravo. 

Dolayısıyla biz, Sosyal-Demokratların pratik görevlerini açıklamaya çalışmanın, Sosyal-Demokratların programının şu anda var olan üç programdan en akla yatkın olmasının kanıtlarını ve önemli ölçüde yanlış anlama temelinde ona karşı olan fikirleri sergilemenin zamanının özellikle uygun olduğunu düşünüyoruz. 

Gayet iyi bilindiği gibi, Sosyal Demokratların pratik faaliyetlerinin amacı proletaryanın sınıf mücadelesine önderlik etmek; ve bu mücadeleyi şu iki şekillenmesinde örgütlemektir: sosyalist (sınıf sistemini yıkmak amacıyla kapitalist sınıfa karşı mücadele ve sosyalist toplumun örgütlenmesi) ve demokratik (Rusya’da siyasi özgürlüğü kazanmayı Rusya’nın sosyal ve siyasi sistemini demokratikleştirmeyi amaçlayan mutlakiyete karşı mücadele). Gayet iyi bilindiği gibi, demiştik. Ve gerçekten de, ayrı bir sosyal devrimci akım olarak ortaya çıktıkları ilk andan itibaren, Rusya Sosyal-Demokratları, her zaman faaliyetlerinin bu amacını çok kesin bir şekilde belirttiler, her zaman proletaryanın sınıf mücadelesinin ikili şekillenmesini ve içeriğini vurguladılar ve her zaman, sosyalist ve demokratik görevler arasındaki, aldıkları isimlerde de açıkça ifade edilen ayrılmaz birliğin üzerinde ısrarla durdular. Bununla beraber, bu gün de, Sosyal Demokratlar hakkında alabildiğince çarpıtılmış fikirlere sahip ve Sosyal-Demokratları siyasi mücadeleyi, vs. ihmal etmekle suçlayan sosyalistlerle karşılaşırsınız. O halde, Rusya Sosyal-Demokrasisinin pratik faaliyetlerinin iki yönünün tarif edilmesi üzerine biraz duralım.

Sosyalist eylemle başlayalım. Bu konuda, St. Petersburg'da sosyal demokrat "İşçi Sınıfının Kurtuluşu İçin Mücadele Birliği"nin, işçiler arasında faaliyetlerine başlamasından bu yana, sosyal demokrat faaliyetin karakterinin gayet açık biçimde ortaya çıktığı varsayılabilir. Rusya Sosyal Demokratlarının sosyalist faaliyetleri, bilimsel sosyalizmin öğretilerinin propaganda yoluyla yayılmasından, yani bugünkü toplumsal ve ekonomik sistem hakkında, bu sistemin temeli ve gelişmesi hakkında, Rusya toplumunun farklı sınıfları ve bu sınıfların birbirleriyle olan karşılıklı ilişkileri, birbirleriyle olan mücadeleleri, işçi sınıfının bu mücadeledeki rolü, çöken ve yükselen sınıflara ve kapitalizmin geçmişi ve geleceğine karşı tutumu, uluslararası Sosyal Demokrasinin ve Rusya işçi sınıfının tarihî görevleri hakkında işçiler arasında doğru bir kavrayışın yayılmasından oluşur. 

Rusya'nın bugün içinde bulunduğu siyasi koşullar ve işçi kitlelerinin bugünkü gelişme düzeyi, işçiler arasında yapılacak propaganda çalışmasına sıkı sıkıya bağlı olan ajitasyon çalışmasını doğal olarak ön plana çıkarmaktadır. İşçiler arasında ajitasyon yapmak, Sosyal Demokratların, işçi sınıfının bütün kendiliğinden mücadelelerine ve işçilerle kapitalistler arasında işgünü, ücretler, çalışma koşulları, vb., vb., konusunda patlak veren bütün çatışmalara katılmaları anlamına gelir. 

Görevimiz, faaliyetlerimizi işçilerin hayatının bütün günlük sorunlarıyla birleştirmek, bu sorunları anlamada işçilere destek olmak, onların dikkatini en ağır haksızlıklara çekmek, işçilerin patronlara karşı taleplerini daha somut ve amaca en uygun biçimde ifade etmelerine yardımcı olmak, işçiler arasında dayanışma bilincini ve dünya proletarya ordusunun bir parçası olan birleşik bir işçi sınıfı olarak Rusya işçilerinde, çıkarlarının ve davalarının bir olduğu bilincini geliştirmektir. İşçiler arasında eğitim çevreleri örgütlenmesi, bu çevrelerle merkezî Sosyal Demokrat grup arasında düzenli gizli temasın sağlanması, işçi yayınlarının basılıp dağıtılması, işçi hareketlerinin bütün merkezlerinde bir rapor verme sisteminin örgütlenmesi, ajitasyon amacıyla bildiri ve çağrıların basılıp dağıtılması ve tecrübeli bir ajitatör kadrosunun yetiştirilmesi, genel hatlarıyla Rusya Sosyal Demokrasisinin sosyalist faaliyetinin alacağı biçimler bunlardır. 

Çalışmamız her şeyden önce ve esas olarak fabrikalara, şehir işçilerine yöneliktir. Rusya Sosyal Demokrasisi, gücünü israf etmemelidir. Faaliyetlerini sosyal demokrat fikirlere karşı en hassas olan, entellektüel ve siyasal bakımdan en gelişmiş ve ülkenin büyük merkezlerindeki yoğunluk ve sayısal durumları nedeniyle en önemli olan sanayi proletaryası arasında kalıcı bir devrimci örgüt yaratmak Sosyal Demokrasinin ilk ve en acil görevidir, öyle ki; bundan sapmak, bugünkü durumda hayli akılsızca bir iş olacaktır. 

Fakat, bir yandan güçlerimizi fabrika işçileri üzerinde yoğunlaştırmanın gerekliliğini kabul ederken ve gücümüzün israf edilmesine karşı çıkarken, diğer yandan Rusya Sosyal Demokratlarının, Rusya proletaryası ve işçi sınıfının diğer tabakalarını ihmal etmesi gerektiğini asla kastetmiyoruz. Hiç de öyle değil. 

Rusya fabrika işçilerinin bizzat kendi yaşam koşulları, onları, son derece kötü şartlarda yaşayan ve kasabalarda ve köylerde fabrika dışına serpiştirilmiş endüstri proletaryası ve zanaatkârlar ile çok yakın ilişkiler içine girmeye zorlar. Rusya fabrika işçisi, aynı zamanda kırsal nüfusla da doğrudan ilişki içine girer (çoğu zaman fabrika işçisinin ailesi kırsal alanlarda yaşar), ve bunun sonucu olarak kırsal proletarya ile, milyonlarca düzenli çiftlik işçisi ve gündelikçi işçiyle ve aynı zamanda küçücük toprak parçalarına sımsıkı sarılıp borçlarını çalışarak ödemeye çabalayan ve her türlü işi üstlenen, yani kendileri de ücretli işçi olan mülksüzleştirilmiş köylülerle de yakın ilişki içine girmek zorunda kalır. 

Rusya Sosyal Demokratları, güçlerini zanaatkârlara ve kır emekçilerine yöneltmeyi zamansız olarak değerlendirirler, fakat onları ihmal etmeye hiç niyetleri yoktur. Onlar ileri işçileri, aynı zamanda kır emekçilerinin ve zanaatkârların yaşamlarını etkileyen sorunlar konusunda aydınlatmaya çalışacaklardır. Öyle ki, bu işçiler, proletaryanın daha geri tabakalarıyla temasa geldiklerinde onlara sınıf mücadelesini, sosyalizmi ve genel olarak Rusya demokrasisinin ve özel olarak da Rusya proletaryasının siyasi görevleriyle ilgili fikirleri aşılayacaklardır. Fabrika şehir işçileri arasında yapılması gereken bunca iş varken, zanaatkârlar ve kır emekçileri arasına ajitatör göndermek uygun değildir, fakat bir çok durumda sosyalistler, ister istemez bu insanlarla temasa gelir; onlar, bu fırsatlardan yararlanmayı bilmeli ve Rusya'da Sosyal Demokrasinin genel görevlerini anlamalıdırlar. 

Dolayısıyla, Rusya Sosyal Demokratlarını, dar görüşlülükle ve sadece fabrika işçilerinin yararına çalışmakla, nüfusun büyük kesimini ihmal etmekle suçlayanlar son derece yanılıyorlar. Tam tersine, proletaryanın ileri kesimleri içindeki ajitasyon, (hareket genişledikçe) bütün Rusya proletaryasını uyandırmanın en emin ve tek yoludur. Sosyalizm ve sınıf mücadelesi fikrinin şehir işçileri arasında yayılması, kaçınılmaz olarak, bu fikirlerin daha küçük ve daha dağınık kanallara da ulaşmasına sebep olacaktır. Öyleyse, bu görüşlerin Rusya devriminin saflarında ve Rusya işçi sınıfı hareketinin öncüsü içine yayılması, daha derin kök salması gerekiyor. 

Rusya Sosyal Demokrasisi, gücünü fabrika işçileri arasında faaliyete yoğunlaştırırken, pratikte, sosyalist faaliyetlerini, proletaryanın sınıf mücadelesi üzerinde temellendirir hâle gelen Rusya devrimcilerine destek vermeye hazırdır; fakat diğer devrimci gruplarla yapılan hiç bir pratik ittifakın, teori, program veya bayrakla ilgili konularda uzlaşmalar ya da tavizlere yol açamayacağını, yol açmaması gerektiğini de hiç bir şekilde gizlemez. Bilimsel sosyalizm ve sınıf mücadelesi doktrininin, devrimci harekete bugün bayraklık edebilecek tek devrimci teori olduğuna inanan Rusya Sosyal Demokratları, Rusya'da bu doktrini yaymak için; onu yanlış yorumlamalara karşı korumak için ve hâlâ genç olan işçi sınıfı hareketini daha belirsiz doktrinlere bağlamaya çalışan her türlü girişimle mücadele için her türlü çabayı sarfedecektir. Teorik gerekçelerin ortaya koyduğu ve Sosyal Demokratların pratik faaliyetlerinin gösterdiği gibi; Rusya'da bütün sosyalistler, Sosyal Demokrat olmalıdırlar. 

Şimdi de, Sosyal Demokratların demokratik görevlerini ve demokratik çalışmasını ele alalım. Tekrarlayalım ki, bu çalışma sosyalist faaliyete ayrılmaz bir şekilde bağlıdır. Sosyal Demokratlar, işçiler arasında propaganda yürütürken siyasi sorunları ihmal etmezler. Onlar, siyasi sorunları bir kenara itmeyi, hatta siyasi sorunlardan her geri durma çabasını derin bir hata ve uluslararası Sosyal Demokrasinin temel ilkelerinden bir sapma olarak değerlendirirler. 

Bilimsel sosyalizmi yaymayı görev bilen Rusya Sosyal Demokratları, aynı zamanda işçi sınıfı kitleleri arasında demokratik fikirlerin propaganda edilmesini de bir görev olarak önlerine koyarlar; bütün belirtileriyle mutlakiyeti, onun sınıf içeriğini, onu devirmenin gerekliliğini anlatırlar; Rusya'nın siyasi ve sosyal sisteminin demokratikleşmesi için çalışmanın zorunlu olduğunu vurgularlar; ve siyasi özgürlüğü elde etmeksizin, işçilerin davası için başarılı bir mücadele yürütmenin imkânsız olduğu anlayışını yaymak için çabalarlar. 

Sosyal Demokratlar, işçiler arasında, onların acil ekonomik talepleri üzerine ajitasyon yürütürken, bu ajitasyonu, acil siyasi ihtiyaçlar ve işçi sınıfının sıkıntı ve talepleri üzerinde ajitasyona; her grevde, işçiler ve kapitalistler arasındaki her çelişkide ortaya çıkan polis zulmüne karşı ajitasyona; genelde Rusya vatandaşı olarak, özelde de en fazla baskı altında bulunan, en az haklara sahip sınıf olarak işçilerin haklarının kısıtlanmasına karşı ajitasyona, işçilerle doğrudan ilişki içinde olan ve işçi sınıfını siyasi kölelik durumunda tuttuklarını açıkça sergileyen mutlakiyetin uşaklarına ve önde gelen her temsilcisine karşı ajitasyona ayrılmaz bir şekilde bağlarlar. 

Ekonomik alanda, işçilerin hayatını etkilemeyen, ekonomik ajitasyon amacı ile kullanılamayacak hiç bir konu olmadığı gibi, siyasi alanda da siyasi ajitasyon konusu olmaya yaramayacak hiç bir konu yoktur. Sosyal Demokratların faaliyetlerinde bu iki çeşit ajitasyon, aynı madalyonun iki yüzü gibi birbirlerine bağlıdırlar. Hem ekonomik, hem de siyasi ajitasyon, proletaryanın sınıf bilincini geliştirmek için aynı derecede gereklidir; hem ekonomik, hem siyasi ajitasyon Rusya işçilerinin sınıf mücadelesine önderlik etmesi için aynı derecede gereklidir; çünkü her sınıf mücadelesi, bir siyasi mücadeledir. 

Ajitasyonun bu iki türü, işçilerin sınıf bilinçlerini yükselterek, birleşik eylem için ve Sosyal Demokrasinin idealleri uğruna mücadele için onları örgütleyerek, disiplin altına sokarak ve eğiterek işçilerin acil konular ve ihtiyaçlarda kendi güçlerini denemesini; düşmanlarından kısmi imtiyazlar koparmasını ve böylece ekonomik şartlarının iyileşmesini; kapitalistleri, örgütlü işçilerin gücünü hesaba katmaya zorlamayı; hükümeti, işçilerin haklarını genişletmeye, onların taleplerine kulak vermeye zorlamayı; ve hükümetin, güçlü bir Sosyal Demokrat örgüt tarafından yönlendirilen işçi kitlelerinin düşmanlığından sürekli korkmasını sağlamayı mümkün kılar.

Sosyalist ve demokratik propaganda ve ajitasyon arasında ayrılmaz birliğe ve her iki alandaki devrimci faaliyetin tanı paralelliğine dikkat çektik. Bununla beraber, bu iki çeşit faaliyet ve mücadele arasında büyük bir fark vardır. Farklılık, ekonomik mücadelede proletaryanın, belki, proletaryaya doğru yönelen küçük-burjuvazi unsurlarından aldığı yardım dışında (açıktır ki her zaman değil) toprak sahibi asilzadelere ve burjuvaziye karşı tamamıyla yalnız olmasındadır. Fakat demokratik, siyasi mücadelede Rusya işçi sınıfı yalnız değildir, onun yanında mutlakiyete düşman oldukları ve şu veya bu şekilde onunla savaştıkları için tüm siyasi muhalefet unsurları, tabakaları ve sınıfları yer alır. Burada proletarya ile yan yana; otokrasi hükümetinin zulmü altında olan burjuvazinin veya eğitilmiş sınıfların veya küçük-burjuvazinin ya da milliyetlerin, dinlerin ve mezheplerin, vb. muhalif unsurları dururlar. İşçi sınıfının bu unsurlara karşı hangi tavır içine girmesi gerektiği sorusu tabii olarak doğar. Daha sonra, otokrasiye karşı işçi sınıfı bunlarla ortak mücadelede birleşmemeli midir? Ne de olsa, bütün Sosyal-Demokratlar, Rusya’da siyasi devrimin sosyalist devrimden daha önce geleceğini kabul etmektedirler, dolayısıyla, şimdilik sosyalizmi bir kenara bırakarak, otokrasiye karşı mücadele etmek için siyasi muhalefet içindeki tüm unsurlarla birleşmeleri gerekmez mi? Otokrasiye karşı mücadeleyi güçlendirmek için bu elzem değil midir? 

Bu iki soruyu inceleyelim. 

Otokrasiye karşı mücadele eden olarak işçi sınıfının, muhalefetteki tüm diğer sosyal sınıf ve gruplara karşı tavrı, ünlü Komünist Manifesto’da açıklanmış olan Sosyal-Demokrasinin temel ilkeleri tarafından çok açık bir şekilde belirlenmiştir. Sosyal-Demokratlar, ilerici sosyal sınıfları, gerici sınıflara karşı, burjuvaziyi imtiyazlı toprak sahibi kastlara ve bürokrasiye karşı, büyük burjuvaziyi küçük-burjuvazinin gerici çabalarına karşı desteklerler. Bu destek, Sosyal-Demokrat olmayan program ve ilkelere taviz vermeyi ne var sayar, ne de gerektirir -bu, belirli bir düşmana karşı bir müttefike verilen destektir. Bundan başka, Sosyal-Demokratlar, bu desteği ortak düşmanın yenilmesini kolaylaştırmak için verirler, fakat bu geçici müttefiklerden kendileri için hiç bir şey beklemez ve onlara hiç bir şey teslim etmezler. Sosyal-Demokratlar, günün sosyal sistemine karşı her hareketi desteklerler, onlar, bütün ezilen milliyetleri, baskı altındaki dinleri, hor görülen sosyal kastları, vs. eşit haklar için mücadelelerinde desteklerler. 

Siyasi muhalefetin tüm unsurlarına destek, Sosyal-Demokratların propagandasında şu gerçekle ifade edilecektir: Otokrasinin, işçilerin davasına karşı düşmanca olduğunu gösterirken, onlar aynı zamanda Otokrasinin diğer çeşitli sosyal gruplara karşı düşmanlığına da işaret edecekler, onlar belirli bir konu üzerine belirli bir grevde işçi sınıfının diğer gruplarla dayanışmasına işaret edeceklerdir. Ajitasyonda ise bu destek, Sosyal-Demokratların, otokrasinin polis zulmünün her şeklinden, işçilere, bu zulmün genelde tüm Rusya vatandaşlarını ve özelde bilhassa ağır olarak ezilen sosyal kastların, milliyetlerin, dinlerin, mezheplerin, vs. temsilcilerini nasıl etkilediğine ve bu zulmün bilhassa işçi sınıfını nasıl etkilediğine işaret etmek için yararlanmasıyla ifade edilecektir. Son olarak, pratikte bu destek, Rusya Sosyal-Demokratlarının, belirli hedeflere varabilmek amacıyla diğer devrimci akımlarla ittifaklar kurmaya hazır olduklarını göstermede ifade edilecektir ve bu hazır olma pratikte birden fazla kez gösterilmiştir. 

Ne demek istediğimizi bir örnekle göstereceğiz. İdare işlerinde uzmanlaşan ve halkla karşılaştırıldığında imtiyazlı bir konumda olan özel bir kişiler kategorisini temsil eden olarak devlet memuriyetini, bürokrasiyi ele alalım. Bu kurumu, otokratik ve yarı-Asyatik Rusya’dan kültürlü, hür ve medeni İngiltere’ye kadar her yerde, burjuva toplumun zaruri bir organı olarak görürüz. 

Sınıf mücadelesinde Sosyal-Demokrasinin önderlik ettiği proletaryanın Rusya demokrasisi için öncü savaşçı olduğunu gösterirken, Rusya Sosyal-Demokrasisinin siyasi görevleri ve siyasi mücadeleyi arka plana ittiği şeklinde oldukça yaygın ve acayip bir görüşle karşılaşıyoruz. Gördüğümüz gibi bu hakikatin tam tersidir. Sık sık açıklanan ve yurtdışında Emeğin Kurtuluşu gurubu (111) tarafından basılan daha ilk Rusya Sosyal-Demokratik yayınlarda, bildirilerde ve kitaplarda açıklanmış olan Sosyal­-Demokrasinin ilkelerinin bu kadar hayret verici bir şekilde yanlış anlaşılmasını nasıl açıklayacağız? Görüşümüze göre; bu şaşırtıcı gerçeğin açıklaması şu üç durumda yatmaktadır. 

Birincisi, bunun açıklaması, genel olarak programlarını ve faaliyet planlarını, ülkede var olan, tarihi olarak belirli ilişkiler içinde yer alan gerçek sınıfların tam bir değerlendirmesi üzerinde değil de, soyut fikirler üzerinde temellendirmeye alışık eski devrimci teorilerin temsilcilerinin Sosyal-Demokratik ilkelerini anlamaktaki başarısızlıklarında yatmaktadır. Rusya demokrasisini destekleyen çıkarların gerçekçi bir tartışmasının eksikliği, yalnızca Rusya Sosyal-Demokrasisinin Rusya devrimcilerinin demokratik görevlerini arka planda bıraktığı düşüncesini doğurabilir. 

İkinci olarak, bunun açıklaması, ekonomik ve siyasi konular, ve sosyalist ve demokratik faaliyetler, bir bütünde, proletaryanın tek sınıf mücadelesinde birleştirildiklerinde, bunun, siyasi mücadeleyi halk kitlelerinin gerçek çıkarlarına yakınlaştırarak, siyasi konuları aydınların kasvetli çalışmalarından çıkartıp sokaklara, işçilerin ve emekçi sınıfların ta ortasına getirerek, soyut fikirleri, siyasi baskının gerçek belirtileri ile değiştirerek –ki bu siyasi baskıdan en fazla acı çeken proleterlerdir ve Sosyal-Demokratlar ajitasyonlarını bu temel üzerinde yürütürler­ demokratik hareketi ve siyasi mücadeleyi zayıflatmadığını ve fakat güçlendirdiğini anlamaktaki başarısızlıkta yatmaktadır.

 Rusya radikali, sık bir şekilde Sosyal-Demokratların, siyasi mücadeleye katılması için doğrudan ve dürüstçe işçilere çağrı yapmak yerine, işçi sınıfı hareketinin gelişmesi ve proletaryanın sınıf mücadelesinin örgütlenmesi görevlerine işaret ettiği ve dolayısıyla demokrasisinden geri çekildiği, siyasi mücadeleyi arka plana ittiği izlenimi içindedir. Fakat bu eğer geri çekilmekse, Fransız atasözündeki anlamında bir geri çekilmedir: ‘‘Il faut reculer pour mieux sauter!’’ (Daha ileri bir atılım yapmak için geri çekil)

Üçüncüsü; yanlış anlaşılma, tamda ‘‘siyasi mücadele’’ deyiminden, bir tarafta Narodovoltsi ve Narodopravsti’nin, diğer yanda Sosyal-Demokratların ayrı ayrı şeyler anlamasından doğmaktadır. Sosyal-Demokratlar siyasi mücadeleyi değişik bir şekilde anlarlar; onlar, onu eski devrimci teorilerin temsilcilerinin anladığından çok daha geniş bir şekilde ele alırlar. Bu görünürdeki mantıksız şeyin açık bir izahı Narodnaya Volya grubunun Bildirisinde, Sayı 4, Aralık 9,1895, verilmiştir. Bugünkü Narodovoltsi arasında çok derin ve verimli düşüncelerin sürdüğünü teyit eden bu yayını kalpten selamlarken, P.L. Lavrov’un, siyasi mücadelenin eski stil Narodovoltsi tarafından kabul edilen değişik kavranışını çok parlak bir şekilde sergileyen makalesine* [* Sayı 4’deki P.L. Lavrov’un makalesi, gerçekte onun tarafından Material cılığı cesur bir ferahlıkla ortaya getirmiştir.

Birincisinde Blanquist bolgesel bir siyasi grevi mi, yoksa saldırının diğer bazı çeşitlerini tercih edeceğini şimdiden tartışmak ve bu sorun üzerine karar vermek şu an boş bir doktrinerlik olacaktır. Böyle bir şey, generallerin askerlerini toplamadan, onları harekete geçirmeden ve düşmana karşı bir kampanya yürütmeden savaş konseyini toplamlarına benzer bir şey olur. Proletarya ordusu sapmaz bir şekilde ve güçlü bir Sosyal-Demokratik örgütün önderliğinde ekonomik ve siyasi kurtuluşu için savaştığı zaman, bu ordunun kendisi generallere eylem metodları ve araçları gösterecektir. Ondan sonra ve yalnızca ondan sonra, otokrasiye en son darbeyi vurma sorununu kararlaştırma mümkün olacaktır, çünkü sorunun çözümü, işçi sınıfı hareketinin durumuna, genişliğine, hareket tarafından geliştirilen mücadele metodlarına, harekete önderlik eden devrimci örgütün özelliklerine, diğer sosyal unsurların proletarya ve otokrasiye karşı tavırlarına, iç ve dış politikaya hükmeden şartlara bağlıdır -tek kelime ile, önceden tahmin edilemez ve önceden tahmin etmeye çalışılması faydasız olan bin bir türlü şeye bağlıdır. 

Bunun için P.L. Lavrov’un aşağıdaki görüşleri son derece haksızdır: 

“O halde, eğer onlar” (Sosyal-Demokratlar) “şu veya bu şekilde yalnızca sermayeye karşı mücadele için işçilerin güçlerini toplamak değil, fakat aynı zamanda otokrasiyekarşı mücadele için devrimci grup ve bireyleri toplayacaklarsa, Rusya Sosyal-Demokratları, kendilerine ne derlerse desinler, aslında muhaliflerinin, Narodnaya Volya’nın programını benimseyeceklerdir. Köy toplulukları, Rusya’da kapitalizmin kaderi ve ekonomik materyalizm ile ilgili görüş ayrılıkları, belirli sorunların ana noktalarını hazırlamanın belirli metodlarının çözümünü sadece ve sadece kolaylaştıran ya da engelleyen gerçek dava için çok az önemi olan ayrıntılardır.” (s.21, sütun 1) 

Rusya Sosyal-Demokrasisi henüz çok gençtir. Teorik sorunların ağırlıkta olduğu rüşeym halinden daha henüz çıkmaktadır. Daha henüz pratik faaliyetini geliştirmeye başlamıştır. Diğer partilerin devrimcileri, Sosyal-Demokrasinin teori ve programını eleştirmek yerine, zaruri olarak Rusya Sosyal-­Demokratlarının pratik faaliyetinin eleştirisine geçtiler. Ve kabul edilmelidir ki, bu son eleştiri teorinin eleştirisinden keskin bir şekilde ayrılır, hem de o kadar çok ayrılır ki, St. Petersburg Mücadele Ligası’nın Sosyal-Demokrat bir örgüt olmadığı gibi komik bir söylentiyi yaymak bile mümkün oldu. Bizzat böyle bir söylentinin ortaya çıkması gerçeği, Sosyal-Demokratların siyasi mücadeleyi ihmal ettiklerine dair bugünkü suçlamanın ne kadar temelsiz olduğunu gösterir. Bizzat böyle bir söylentinin ortaya çıkması gerçeği, Sosyal-Demokratların teorisinin ikna edemediği birçok devrimcinin, onların pratiğiyle ikna olmaya başladıklarını gösterir.

( Türkçeye Çevirilerde EKSİK BÖLÜM -  Paragraf çeviri gerekli , EA)

Rusya Sosyal-Demokrasisi hala hemen hemen hiç dokunulmamış, muazzam bir çalışma alanı ile karşı karşıyadır. Rusya işçi sınıfının uyanışı, bilgi, örgüt, sosyalizm için, onu sömürenlere ve baskı altında tutanlara karşı mücadele için kendiliğinden çabası, hergün daha fazla yayılmakta ve daha fazla göze çarpıcı bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Rusya kapitalizminin, son zamanlarda yaptığı muazzam ilerleme, işçi sınıfı hareketinin genişliğine ve derinliğine kesintiye uğramadan büyüyeceğinin bir garantisidir. Görünüşe göre, kapitalist devrede, sanayinin “refah” içinde olduğu, ticaretin canlı olduğu, fabrikaların tam kapasitede çalıştıkları ve sayısız yeni fabrikanın, yeni işletmenin, anonim şirketlerinin, demiryolu işletmelerinin, vs. vs., mantar gibi bittiği bir dönemden geçiyoruz. Bu sanayi “refah”ı döneminin kaçınılmaz ve oldukça keskin bir çöküş doğuracağını önceden söylemek için bir peygamber olmak gerekli değildir. Bu çöküş, küçük mal sahibi kitleleri mahvedecek, işçi kitlelerini işsizlerin saflarına itecek ve dolayısıyla bütün işçileri, her sınıf bilinçli ve düşünen işçinin uzun süre yüz yüze geldikleri sosyalizm ve demokrasi sorunlarıyla çok keskin bir şekilde karşı karşıya bırakacaktır. Rusya Sosyal-Demokratları, bu çöküş geldiğinde, Rusya proletaryasının daha sınıf bilinçli, daha birleşik olmasını, bugün çok büyük karlar elde eden ve her zaman zararlarını işçi sınıfının sırtına yüklemeye çabalayan kapitalist sınıfa karşı direnebilecek ve Rusya işçilerinin ve Rusya halkının tümünun elini kolunu bağlayan polis otokrasisine karşı kesin bir mücadelede Rusya Demokrasisine önderlik edebilecek hale gelmesini sağlamalıdır. 

O halde işbaşına yoldaşlar! Değerli zamanı kaybetmeyelim. Rusya Sosyal-Demokratlarının,uyanan proletaryanın taleplerini karşılamak, işçi sınıfı hareketini örgütlemek, devrimci grupları ve onların karşılıklı ilişkilerini güçlendirmek, işçilere propaganda ve ajitasyon literatürü sağlamak ve Rusya’nın her tarafına serpiştirilmiş işçi çevrelerini ve Sosyal-Demokratik grupları bir tek Sosyal-Demokratik İşçi Partisi’nde toplamak için yapacak çok işi vardır! 

MÜCADELE LİGASI’NDAN ST. PETERSBURG İŞÇİLERİNE VE SOSYALİSTLERİNE 

St. Petersburg devrimcileri zor zamanlar geçirmektedirler. Böyle bir güç göstermiş olan henüz doğmuş işçi-sınıfı hareketini ezmek amacıyla, hükümetin tüm güçlerini yoğunlaştırdığı görülmektedir. Tutuklamalar eşi görülmemiş bir çapta yapılmaktadır­ ve hapishaneler tıklım tıklımdır. Aydınlar, erkek ve kadınlar, ve işçi kitleleri alınmakta ve sürgün edilmektedirler. Hemen hemen her gün, kendisini öfkeyle düşmanlarının üzerine atmış olan polis hükümetinin yeni kurbanlarının haberlerini getirmektedir. Hükümet önüne, Rusya devrimci hareketi içindeki yeni akımın güç kazanmasını ve ayakları üstünde durmasını önlemek hedefini koymuştur. Savcılar, jandarmalar hali hazırda Mücadele Ligası’nı ezmiş olduklarıyla böbürlenmektedirler. 

Bu böbürlenme bir yalandır. Mücadele Ligası tüm kovuşturmalara rağmen sağlamdır. Derin bir memnuniyetle belirtmek isteriz ki topyekün tutuklamalar işlerini yapmaktadırlar -onlar, işçiler ve sosyalist aydınlar arasında ajitasyon için birer güçlü silahtırlar, düşen devrimcilerin yerini taze enerjiyle, Rusya proletaryasının ve bütün Rusya halkının şampiyonlarının saflarına katılmaya hazır yeni insanlar almaktadır. 

Fedakarlık olmadan mücadele olamaz,ve çarcı başı-bozukların acımasız kovuşturmalarına sükûnetle cevap veriyoruz: Devrimciler can verdiler-Yaşasın devrim!

( Türkçeye Çevirilerde EKSİK BÖLÜM -  Paragraf çeviri gerekli , EA)

Bu çalışma sistemimizi yeni yoldaşlara önerirken, başarılı devrimci çalışmanın en iyi garantisi olduğuna derinden ikna olmuş olarak, uzun tecrübeden sonra varılmış bir görüşü dile getiriyoruz. 

_______________________________ 

NOTLAR (Notlardaki numaralama İngilizce baskısındaki gibi aynen korunmuştur. Ç.N.) 

106 –Rusya Sosyal-Demokratlarının Görevleri. Lenin tarafından 1897 sonunda sürgünde (Sibirya’da) yazıldı ve ilk defa 1898’de Emeğin Kurtuluşu Grubu tarafından Cenevre’de basıldı. Rusya’da ileri işçiler arasında geniş olarak yayıldı. Polis Şubesinin 1898-1905 yılları verilerine göre, St. Petersburg, Moskova, Smolensk, Kazan, Orel, Kiev, Vilno, Feodsya, İrkutsk, Archangel, Sormovo, Kovno ve diğer kasabalarda yapılan araştırmalar ve tutuklamalar sırasında broşürün kopyaları bulundu. 

Broşürün orijinal elyazması bulunmadı, ama kimliği bilinmeyen biri tarafından kopya edilmiş bir elyazması vardır. Lenin tarafından bir önsözle birlikte 1902’de ikinci baskısı, 1905’te üçüncü baskısı Cenevre’de çıktı. Broşür, ayrıca Kasım 1907’de (kapak ve başlık tarihi 1908`di) basılan V.I. Ilyin, Oniki Yıl derlemesine dahil edilmişti. Elyazmasında varolan ve broşürün ilk baskısına ek olarak “Mücadele Ligası’ndan St. Petersburg İşçilerine ve Sosyalistlerine” bildirisi 1902, 1905 ve 1907 baskılarında yoktur. Elyazmasından yapılan kopya birkaç hatayı ihtiva etmektedir. Emeğin Kurtuluşu Grubu tarafından yurtdışında yayınlanan broşürün ilk baskısında da hatalar çıktı ama bunlar daha sonraki baskılarda lenin tarafından düzeltildi. 

107 –Narodnoye Pravo (Halkın Hakkı). 1893 yazında kurulan Rusya demokratik aydınlarının illegal bir örgütü, kurucuları arasında daha önce Narodnaya Volya’ya üye olan O.V. Aptekman, A.I. Bogdanoviç, A.V. Gedeonovski, M.A. Natanson ve N.S. Tyutçev vardı. Narodopravsti olarak anılan Parti üyeleri siyasal reformlar için tüm muhalefet güçlerini birleştirmeyi kendilerine hedef koydular. Örgütleri iki program belgesini, “Manifesto,” ve “Acil Bir Sorun”u çıkardı. 1894 yazında, grup, çarlık hükümeti tarafından kırıldı. Siyasal bir parti olarak Narodnaya Pravo’nun Lenin tarafından bir değerlendirmesi “Halkın Dostları”Kimdir ve Sosyal-demokratlara Karşı Nasıl Savaşırlar”eserinde vardır. Narodopravtsi’lerin birçoğu daha sonra Sosyalist-Devrimci Partisi’ne katıldı. 

108 -Narodnaya Volya (Halkın Geleceği) grubu (Narodovoltsi} 1891 kışında, St. Petersburg’da kendi programıyla ortaya çıktı. Orijinal üyeleri M.S. Olminsky (Alexandrov), N.L. Meshcheryakov, Y.M. Alexahdrova, A.A. Fedulov, ve A.A. Yergin’i içeriyordu. Rabochy Sbornik (İşçi Derlemesi) ve broşürler ve Letuchy Listok (Bildiri)’nin iki sayısı grubun basımevi tarafından illegal olarak basıldı. Grup, 1894’te polis tarafından kırıldı, fakat erkenden eylemlerini yeniden başlattı. Grup, o dönemde, Narodnaya Volya görüşlerini Sosyal-Demokrasi için terketme sürecinde idi. Letuchy Listok’un Aralık 1895’te ortaya çıkan son sayısı, No.4, açıkça Sosyal-Demokrasinin etkisinin izlerini taşıyordu. Grup, işçi Sınıfının Kurtuluşu Uğrunda St. Petersburg Mücadele Ligası ile temas kurdu, Liga’nın birkaç yayınını basmak için -örneğin Lenin’in Fabrika İşçilerine Empoze Edilen Yasa ve Cezaların Açıklanışı- basımevini kullandı, ve Rabocheyo Dyelo gazetesinin ortak yayını hakkında Liga ile görüştü. Lenin’in, Mayıs 1896’da hapishaneden kaçırılan Grevler üzerine broşürünün basılması için grubun basımevinin kullanılması amaçlanıyordu. Ama basımevinin polis tarafından ortaya çıkarılması ve mahvedilmesi ve Haziran 1896’da grubun üye!erinin tutuklanmasıyla bu öneri gerçekleşemedi. Sonra grup ortadan yokoldu ve bazı üyeleri (P.F. Kudelli, N.L. Meshcheryakov, M.S. Olminsky ve diğerleri) daha sonra, çoğunluğu Sosyalist-Devrimci Partisine katılmasına rağmen, Rusya Sosyal-Demokratik İşçi Partisinin aktif elemanları oldu. 

109 -Yurtdışı Rusya Sosyal-Demokratlar Ligası Emeğin Kurtuluşu grubunun insiyatifi üzerine, 1894’te, Cenevre’de kuruldu ve devrimci yazın bastırdığı kendi basımevi vardı. Başlangıçta, Emeğin Kurtuluşu grubu Liga’yı yönlendirdi ve yayınlarının editörlüğünü yaptı. Liga, Rabotnik derlemeler ve Listki “Rabotnika”yı çıkardı ve Lenin’in Fabrika İşçilerine Empoze Edilen Yasa ve Cezaların Açıklanışı’nı (1897), Plekhanov’un Rusya Sosyal-Demokrasisinde Yeni Hamle’sini (1897), vs.yi yayınladı. Mart 1898’de toplanan RSDİP’nin Birinci Kongresi Liga’yı Parti’nin yurtdışı temsilcisi olarak tanıdı. Zaman geçtikçe, oportünist unsurlar -”ekonomistler”, veya sözde “genç” grup, Liga’da üst yönetimi ele geçirdi. Kasım 1898’de, Zürih’te toplanan Liga’nın Birinci Kongresinde, Emeğin Kurtuluşu grubu, kendinin yayınlamayı üzerine aldığı Rabotnik No. 5-6 ve Lenin’in Rusya Sosyal-­Demokratlarının Görevleri ve Yeni Fabrika Yasası hariç, Liga’nın yayınlarının editörlüğünü yapmayı reddettiğini açıkladı. Bundan sonra, Liga ‘‘ekonomistler’’in bir dergisi olan Robocheye Dyelo’yu yayınladı. En nihayet, Emeğin Kurtuluşu grubu, Cenevre’de toplanan Liga’nın İkinci Kongresinde, Kongreyi terkedip Bağımsız bir Sotsial-Demokrat örgütünü kurduklarında, Liga ile bağlarını Nisan 1900’de kopardı. 1903’te, RSDİP’nin İkinci Kongresi Liga’yı dağıtma kararı aldı. 

110 -Bu pasaj, 1881-82’de İçişleri Bakanı N.P. Ignatyev’in izlediği; Lenin’in belirttiği gibi, demokrasiyle oynayarak 3. Alexander’in hükümetinin bütünlükle gericiliğin safına geçtiğini gizlemeyi ümit ederek liberalleri ‘‘aldatma’’ siyasetine değinmektedir. Asilzadelerin General­lerini, Zemstvo İdarelerinin temsilcilerini, benzeri insanları içeren ‘‘bilgili insanların’’, toprağın rehinden kurtarılmasındaki ödemeler, göçün doğru dürüst örgütlenmesi, ve yerel hükümet reformuyla ilgili sorunları tartışmak için konferansların çağrılması siyasetin parçasıydı. Hatta üç bin kişinin katılacağı sözde bir Zemsky Sobor’un toplanması önerilmişti. Yine de, tüm bu önlemler İgnatyev’in istifasıyla sonuçlandı, bunu ‘‘kudurgan, inanılmazcasına anlamsız ve zalim bir gericilik takip etti” (Bak “Halkın Dostları” Kimdir ve Sosyal-Demokratlara Karşı Nasıl Savaşırlar?). 

111 - Emeğin Kurtuluşu Grubu ilk Rus Marksist gruptu. 1883’te, Cenevre’de G.V. Plekhanov tarafından kuruldu ve P.B. Axelrod, L.G. Deutsch, Vera Zasulich ve V.N. Ignatov’u içeriyordu. Grup, Rusya’da Marksizm’in yayılmasında çok şey yaptı. Marx ve Engels’in Komünist Parti Manifestosu, Marx’ın Ücret-Emek ve Sermaye, Engels’in Ütopik ve Bilimsel Sosyalizm, vb. gibi Marksist eserleri çevirdi, onları yurtdışında bastırdı ve Rusya’da dağıtımını örgütledi. Plehanov ve grubu ciddi olarak Narodizm’i yıktı. Plehanov, 1883’te Rusya Sosyal-Demokratları için bir program taslağı hazırladı, 1885’te başka bir taslak hazırladı. İki taslak Emeğin Kurtuluşu grubu tarafından basıldı ve Rusya’da Sosyal-Demokratik Parti’nin kurulmasında önemli bir adımı noktaladı. Plehanov’un Sosyalizm ve Siyasi Mücadele (1883), Farklılıklarımız (1885), Tekçi Tarih Görüşünün Gelişmesi (1885) Marksist görüşlerin yayılmasında önemli bir rol oynadı. Yine de, grup, bazı önemli yanlışlar yaptı. Narodnik görüşlerin kalıntılarına saplandı, köylülüğün devrimci rolünü küçümsedi ve liberal burjuvazinin oynadığı rolü abarttı. Bu yanlışlar, Plehanov ve grubun diğer üyelerinin savunduğu geleceğin Menşevik görüşlerinin tohumlarıydı. Grup, Rusya işçi sınıfını devrimci sınıf-bilinci ile aşılamada önemli bir rol oynadı, ama, işçi-sınıfı ile pratiksel bağları yoktu. Lenin, Emeğin Kurtuluşu grubunun “sadece teorik olarak Sosyal-Demokrasiyi kurduğuna ve işçi-sınıfı hareketi yönünde ilk adımı attığına” işaret etti. Grup, uluslararası işçi hareketiyle bağlar kurdu ve Rusya Sosyal-Demokrasisini, Paris’te 1899’da yapılan 2. Enternas­yonal’in ilk kongresinden itibaren tüm kongrelerinde temsil etti. Emeğin Kurtuluşu grubu, Ağustos 1903’te toplanan RSDİP’nin 2. Kongresinde feshini ilan etti. 

112 -Lenin, Eski Narodnaya Volya üyeleri Grubu (P.L. Lavrov, N.S. Rusanov ve diğerleri tarafından 1893-96 yıllarında Cenevre’de yayınlanan Rusya Sosyal-Devrimci Hareketinin Tarihi için Materyal başlıklı makalelerin derlemelerine değinmektedir. Hepsi, beş cilt içinde dört derleme çıktı (orijinal olarak on yedi tane planlanmıştı). 

113 –Blanquism -Ünlü devrimci ve Fransız ütopyacı komünizminin önde gelen temsilcisi Louis-Auguste Blanqui’nin (l805-81) Fransız sosyalist hareketi içinde başını çektiği bir akım. 

Blanquist’ler sınıf mücadelesini reddetti, ve ‘‘insanlığın ücret sömürüsünden kurtuluşunu proletaryanın sınıf mücadelesi tarafından değil de, küçük bir aydın azınlığının komplosundan” bekledi (V.I. Lenin, Kongre Sonuçları) Bir ayaklanmanın zaferi için gerekli olan somut durumu dikkate almadılar ve kitlelerle bağları hor gördüler, bir avuç komplocunun eylemlerini devrimci partinin eyleminin yerine geçirdiler.