YENİDEN DİPLOMASI - Marks

Londra, Cuma, 2 Aralık 1853

Son mektubumdan bu yana Türkiye’de herhangi bir çarpışma olmadı. Ne var ki, Rus genelkurmayından çok daha tehlikeli olan Rus diplomasisi, yeniden işe koyuldu. Hünkar iskelesi Antlaşmasını ufak-tefek değişikliklerle onaylamış olan ünlü 1840 ve 1841 Londra Konferansının yeniden diriltilmesi, Manş Denizinin her iki yakasında hükümet yanlısı basın tarafından, azçok açık biçimde ilan edilmiş bulunuyor. The Times gazetesi, “güçlü barış önlemlerini ima etmekte, yani kendine Türkiye’nin koruyucusu sıfatını veren ülkelerin Türkiye’ye karşı bir çeşit silahlı barıştırma girişiminde bulunmasını ima etmekte. Yanlış anlaşılmaması gereken bir diplomatik gerçek var. O da şu: İngiltere hükümetinin İstanbul’a yolladığı İngiltere elçisinin Babıaliye sunduğu, 14 Kasımda Divanın reddettiği son notanın, geçen mayıs ayında, Prens Mençikov’un ültimatomuna Reşit Paşanın verdiği yanıtın ikinci baskısından başka bir şey olmadığı ortaya çıkmıştır. Her ne kadar işler, dış görünüşüyle değişmiş izlenimini verse de, gerçekte geçen mayıstan bu yana Türkiye ile Rusya’nın görece durumlarında hiçbir değişiklik olmadığı, Batı diplomasisinin gözünde Türkiye’nin hiçbir şey kazanmadığı, Rusya’nın da hiçbir şey yitirmediği anlayışını sultana vermek için Palmerston’larla Aberdeen’lerin takındıkları tutum budur. 

Sırbistan Prensi Aleksandır, Türk askerlerinin kendi  topraklarından geçmesini yasakladığına, Rus başkonsolusunun dönmesini istediğine ve sultana hitaben yayınladığı bildiride, prenslikler bakımından Türkiye ile Rusya’yı eşit düzeyde koruyucu devletler olarak karşıladığına göre, Sırbistan’la ciddi bir çatışma olmasından korkulur. Başka herhangi bir zamanda Türkiye için öldürücü olabilecek böyle bir çatışma, bugünkü durumda, belki de Türkiye’yi Batı diplomasisinin pençesinden kurtarabilecek tek yoldur. Bugünkü karışıklığa bir şeyler katan, iflas eden Avusturya’yı tehlikeli tarafsızlığından sürüp uzaklaştıran, Avrupa savaşı olasılığını artıran ve Türkiye’yi devrimci tarafla ittifaka zorlayan her yeni olay, en azından Rusya ile olan savaşında, Türkiye’nin yararına hizmet edecektir. Doğaldır ki, Avrupa’daki Türk yönetimi tümden değiştirilerek gerekli karşı-önlemler alınmazsa, Türkiye’nin çürümesinin yapısal nedenleri, görevlerini yerine getirmeye devam edeceklerdir. 

New-York Daily Tribune KARL MARX 

n° 3852, 16 Aralık 1853