ÇEKİLMEK YA DA ÇEKİLMEMEK - Marks

Londra, Cuma, 12 Ağustos 1853

Bugünkü Moniteur’den öğrendiğimize göre Bonaparte, Beşiki Körfezindeki Fransız donanmasının onur kırıcı durumunu, denizciler için tütün fiyatını düşürerek düzenliyor.87 Tahtını sosis sayesinde kazanmıştı. Şimdi neden tütünle tutmaya çalışmasın? Doğu olaylarına bulaşmış olması, her seferinde, Fransız köylüsünün ve ordusunun gözünde Louis Bonaparte’ın d’émonétisation’una[77] neden olacak. İçerde yitirdikleri özgürlüğün, dışarda bir şeref kazancıyla dengelenmediğini öğrenmiş bulunuyorlar. “Şereflinin şereflisi İmparatorluk”, “her yeteneğe sahip hükümet”ten de daha derine batmış durumda. 

Henüz gelen İstanbul gazetelerinden, sultanın, uyruklarına, 1 Ağustos tarihinde bir bildiri yayınladığını, Edirne’deki Rus konsolosunun, St. Petersburg’dan, Türkiye’den çekilme emrini aldığını, öteki Rus konsolosların da aynı yolda emir beklediklerini ve İstanbul gazetelerinin prensliklerde yasaklandığını öğreniyoruz. İzmir Impartial 1 Ağustos sayısında, İran’la ilgili olarak şu haberi veriyor:

“İran şahı, askıdaki anlaşmazlıkla ilgili olarak Babıâli ile Rusya hükümeti arasındaki yazışma, isteği üzerine kendisine iletildikten sonra, Babıâlinin haklı olduğunu ve savaş durumunda, Babıâlinin yanında yer alacağını resmen açıklamış bulunuyor. Bu  haber Herat’daki Rus elçisi üzerinde büyük bir etki yapmış durumda, elçinin pasaportunu isteyeceği söyleniyor.”

Esrarengiz bir Petersburg haberine göre, Rusya’ya yapılan ve çar tarafından kabul edilen önerilerin içeriği konusunda, tüm Avrupa basınında türlü tahminler yer almakta. Palmerston yanlısı Morning Post şu iddiada:

“25 Temmuzda Bay von Meyendorf, Kayzer amirine (Viyana Konferansında kabul edilmiş olan) resmî önerileri değil, 24’ünde, konferanstaki olaylar hakkında bir rapor vermiştir, işlerin, Osmanlı imparatorluğunun bağımsızlığını ve bütünlüğünü zedelemeyecek biçimde düzenlenmiş olduğunu duraksız sağlamakla kuşku yok ki pek haksız değiliz. Mutabakat şunları öngörmektedir: Reşit Paşa, Kont Nesselroda fermanı ile birlikte, sultanın uyrukları olan Rum ortodoks hıristiyanlara Rusya’nın dileklerinden de çok ayrıcalıklar sağlayan bir nota verecektir. Sultan, çara nazik birçok söz söyleyecek, ve uyruklarına karşı sultanın olağanüstü duygulan konusunda güvence verip onlara belirli haklar tanımış olduğunu belirtecektir. Bu nota bir Türk elçisi tarafından sunulacak, ve sorun, böylece kapanmış olacaktır. 10 Eylülde son Rus askeri Prut nehrini geçmiş olacaktır!”[78]

Öte yandan, Viyana’dan gelen ve Tuna ile Prut’un birleştiği noktanın yukarı kesiminde Rus hücumbotlarının görüldüğünü bildiren özel mektuplar, son mektubumda belirttiğim hususları, yani St. Petersburg’a sunulan önerilerin, prensliklerden Rus ordularının çekilmesi koşulunu hiçbir biçimde içermediğini; bu önerilerin, Fransız ve İngiliz önerileri çar tarafından geri çevrildikten sonra, Viyana’daki İngiliz elçisinin, bu “gerçek” uyuşum “aşıklısı’nın kendisine başvurduğu Avusturya hükümetinden çıktığını; ve bu önerilerin Rusya’ya görüşmeleri ad infinitum[79] uzatma fırsatını sağladığını doğruluyor. Yarı-resmî Frankfurt gazetesi Ober-Postamts-Zeitung’a88 göre, Rusya, Avusturya’ya, Türkiye’yi kendi çıkarları konusunda aydınlatması iznini vermiştir. 

New-York Daily Tribune

n° 3854, 24 Ağustos 1853