TÜRKİYE KOMÜNİST PARTİSİ UMUMİ NİZAMNAMESİ*
Ankara, Haziran 1920
1- Bütün insanlığa zenginlik ve mutluluk temin edecek olan dünya devriminin, Türkiye’de bir an evvel gerçekleşmesini temin ve sosyalizmi tesis için Türkiye’de bir Komünist, yani Bolşevik partisi oluşturulmuştur.
2- TKP, kapitalizm ve emperyalizmin egemenliğinden bütün mazlum milletlerin ve sınıfların kurtulması için bütün kuvvetiyle mücadele edecektir.
3- Yönetim şekli meselesinde Türkiye Bolşevikleri Rusya şura teşkilatının esaslarını kabul eder.
4- Türkiye Bolşevikleri köy, nahiye, kaza, sancak ve merkez şuraları aracılığı ile toplum hayatında gerçek bir halk cumhuriyeti hükümetini oluşturmak ve sosyalizmi yerleştirinceye kadar çalışan yoksullardan oluşan bu şuraların diktatörlüğünü öngörür.
5- Türkiye Bolşevikleri şura hükümetlerinin seçimlerinde şimdilik burjuva ve egemen/zorba sınıfını seçme-seçilme hakkından yoksun bırakır.
6- Türkiye Bolşevikleri bu mücadelesinde başarılı olmak ve bütün insanlığa hizmet etmek için, her memleketteki komünist sosyalist örgütlerle sıkı bir ittifak içinde onlarla birlikte hareket eder. Ve Üçüncü Enternasyonal’e bağlıdır.
7- Türkiye Bolşevikleri savaş ve askerliği ve bunlardan ileri gelen bütün eşitsizlikleri ve haksızlıkları red ederler. Savaş ve mücadeleyi ancak militarizm ve emperyalizmi imha edinceye kadar meşru görebilirler.
8- Toplumsal devrim neticesinde dünyada sosyalizm yerleşinceye kadar geçici bir devrim ordusu oluşturulur.
9- Türkiye Bolşevikleri arazi, bankalar, fabrikalar, ticarethaneler, yapılar, demiryollar, vapurlar ve benzeri bütün servet ve sanayi kaynaklarını tümüyle millileştirir ve yani milletin ortak malı bilir. Aynı şekilde özel mülkiyeti ilga eder. Ve genel servet ve üretimden bütün halk maddi ve manevi yeteneklerine göre çalışmak şartıyla eşit olarak faydalanır.
10- Dış ticaret ve değişim tümüyle hükümetin tekelindedir. içte ise kooperatifler tamamen oluştuktan sonra, derhal serbest ticaret tasfiye olunur.
11- Servet oluşturmayan süs ve tüketim eşyasından herkese gerekli olan miktardan fazlasına el konulur.
12- Yardıma muhtaç, ihtiyar, sakat ve hasta olanlar ortak servetten eşit olarak yararlanırlar.
13- Türkiye Komünistleri ergenlik yaşına erişen her fert için günlük 8 saat çalışmayı garanti altına alır.
Özel kayıt:
(a) Hamile kadınlar doğumdan altı hafta evvelden altı hafta sonraya kadar çalışmazlar.
(b) Küçük çocuklar olanaklar elverdikçe süt nine ve bakıcıların denetiminde bakılacağı gibi, 4’ten 8’e kadar olanlar da yuvalarda, çocuk bahçelerinde eğitim göreceklerdir.
(c) Şimdilik 8 yaşından 14 yaşına kadar olan bütün çocuklar ücretsiz ve imkan dahilinde yatılı olarak zorunlu öğrenim görmeleri ve ileride bunun 6-16 yaşına kadar olanlara genel uygulamalı eğitimi amaçlar.
(d) 14’ den 18 yaşına kadar olan gençler ve maden ocaklarında ve diğer ağır işlerde çalışanlar günlük altı saat; hafif hizmetlerde olanlar ise günde azami on saat çalışırlar.
(e) Yüksek öğrenim zorunlu olmamakla beraber herkes için parasızdır. Bundan başka boş saatlerde okuyup yazmak, öğrenmek için büyüklere mahsus gece okulları, genel kütüphaneler, sinema ve müzeler açılacaktır.
14- Türkiye Komünistleri dini hükümetten ayırır. Ve dinin tam serbestliğini tanır ve hiç kimsenin vicdanına müdahale etmez. Vicdan özgürlüğünü ilan eder
15- Türkiye Komünistleri milletlerin özgür gelişmesini tanır ve her milletin kendi kaderini tayin hakkını o millete verir.
16- Türkiye Bolşevikleri eski mahkemeleri tasfiye eder. Yalnız geçici bir zaman için devrim mahkemeleri tesis eder. ileride uzlaştırma mahkemeleriyle yetinir.
17- idam cezasını ancak gerici-karşı devrim taraftarlarına karşı meşru bir karşılık olarak tatbik eder. Diğer hususlarda idam cezası kaldırılmıştır.
18- Türkiye Bolşevikleri sosyalistliği kabul eden diğer milletler ile Türkiye arasında politik usul gereğince sınır ve gümrük işlerini kaldırırlar.
19- Türkiye Bolşevikleri memlekete yükletilen tüm borçları ve bütün anlaşma ve şartları geçersiz sayar. Ve Türkiye toprağında hiç bir nüfuz bölgesi tanımazlar.
20- Devrimin başlamasıyla birlikte dolaylı vergiler kaldırılmıştır. Diğerleri de gelir vergisi olarak artan oranlı vergiler şeklinde alınır. Gerektiğinde tazminat adı altında burjuva sınıfından yeniden bir vergi de alınabilir. Bütün bu tedbirler tabii ki paranın kalktığı güne kadar devam eder.
21- Doktorlar, hükümetin memurları olup hastaları parasız muayene ve tedaviye mecburdurlar. Bütün hastahaneler ve eczahaneler herkes için parasız hizmet görecektir.
22- Türkiye Bolşevikleri yalnız elinin veya fikrinin emeği olarak yaşayan köylü, yoksul köylü, amele, memur ve hademe gibi çalışan ve yoksul kesimleri partinin en sağlam taraftarı ve parçası olarak tanır.
23- Türkiye Bolşevikleri yönetim şekli ve toplum örgütlenmesinde yıkılması zorunlu olacak olan eski zihniyetlerin, batıl inançların aleyhinde yapılacak fikri münakaşalarda açıktan açığa tam bir cesaretle hareket etmeyi görev bilir. İdari ve siyasi her türlü gizli saklı ve entrikalı işlerden ve maske altında hareket etmekten nefret eder. Ve halka hakikatları açıktan açığa söylemekten katiyen çekinmez.
24- Sosyalist Bolşevik partisine hizmet amacıyla hareket eden arkadaşlar hakkında herhangi bir tarzda yapılacak soruşturma ve saldırılara karşı bütün üyelerini savunmayı ve karşılıkta bulunmayı kendisine bir mutlak görev bilir...
25- Türkiye Komünist Partisi Moskova’ da bağlı bulunduğu (Üçüncü Enternasyonal)’in Bakü kongresinin kararları ulaşıncaya kadar adı geçen esaslar temelinde halkı aydınlatmaya ve uyarmaya devam eder.
Türkiye Komünist Partisi Merkez-i Umumisi
Ankara, Haziran 1920
Dipnot:
* “Türkiye Komünist Partisi Umumi Nizamnamesi” adlı bu metin, 14 Temmuz 1920’de Bakü merkezli komünist faaliyetin Anadolu ayağını oluşturan komünist örgütler tarafından kurulan Ankara-Eskişehir merkezli illegal Türkiye Komünist Partisi’ne ait parti tüzüğüdür. Tüzüğün son maddesinin içeriğinden açıkça görülmektedir ki, Ankara-Eskişehir merkezli TKP, Bakü merkezli komünist faaliyete ve 10 Eylül 1920’de Bakü’de toplanacak olan “kongre kararları”na bağlıdır.
