KUZEY BÖLGESI SOVYETLERI KONGRESI - 10 Ekim 1917

1917 Sovyet Devrimi 2. Bölümünden

Gorki, Molotov, Voroşilov, Kirov, Zhdanov, Stalin
Çeviren ; Özlem Koşar

10 Ekim'de, Merkez Komite toplantısı devam ederken, delege­ ler, Kuzey Bölgesi Sovyetleri Kongresi için Smolni'de toplanmaya başlamışlardı. Sverdlôv, örgütçülere ve önderlere, açılışın 11 Ekim'e ertelenmesi gerekebileceğini haber vermişti. Bunu takiben, 10 Ekim akşamüstü sadece bir başlangıç konferansı yapıldı, Vekiller Kurulu seçildi ve gündem belirlendi. Petrograd, Moskova, Novgorod, Sta­raya Russa, Boroviçi, Reval, Yuryev, Arşengel, Volmar, Kronstadt, Gatçina, Çarskeye Selo, Çudovo, Sestrorestsk, Schlüsselburg, Vi­borg, Helsingfors, Narva, Abo ve Kotka'dan delegeler gelmişti. Pet­rozavodsk, Tikvin, Pavlovsk, Venden ve Pskov'dan ise hiç temsilci yoktu.

Toplam 94 delegeden 5l'i Bolşevik, 24'ü "Sol". Sosyalist Dev­rimci, 4'ü Maksimalist Sosyalist Devrimci, biri Enternasyonalist Menşevik, l0'u Sağ Sosyalist Devrimci ve 4'ü Savunmacı Menşe­vik'ti.

Lenin bu kongreye özel bir önem veriyordu. 8 Ekim'de "Kuzey Bölgesi Sovyetleri Kongresine katılan Bolşevik yoldaşlara" özel bir mektup yazdı. Mektupta, kongrenin iktidarı almaya ve ayaklanma­yı başlatmaya hazır olmasını bildiriyordu:

"Bütün Rusya Sovyetleri Kongresini beklememeliyiz, Merkez Yü­rütme Komitesi onu Kasıma kadar erteleyebilir," diye yazıyordu. "Bu arada Kerenski'nin daha fazla Komilovcu asker toplamasına izin ver­memeliyiz. "V. I. Lenin, "Kuzey Bölgesi Sovyetleri Kongresine Katılan Bol§evik Y oldaşla­ra Bir Mektup",

Daha fazla beklenemezdi. Zaman, karar alma değil, eyleme geç­me zamanıydı. Lenin şunları yazıyordu:

"Bu artık Petrograd, Moskova, Helsingfors, Kronstadt, Viborg ve Reval'in karar vermesi gereken bir ayaklanma sorunudur. Petrograd ve çevresi; işte ayaklanmanın karar verilmesi, yayılması, mümkün ol­duğunca hızlı ve enerjik olarak hazırlanılması gereken yer burası." V. I. Lenin, "Kuzey Bölgesi Sovyetleri Kongresine Katılan Bol§evik Y oldaşla­ra Bir Mektup",

Daha sonra Lenin kısaca ayaklanma planını özetledi. En yakın garnizondan alayların Petrograd'a getirilmesini, Kronstadt'tan, Helsingfors'tan ve Reva!' den donanmaların çağrılmasını, Kornilov birliklerinin ezilmesini, iki başkentin de ayaklanmasını ve Kerenski Hükümeti'nin indirilmesini, savaş halindeki ülkelere derhal barış teklifinde bulunulmasını ve toprağın köylülere dağıtılınasını teklif etti. 

Devrimin önderi aynı zamanda ayaklanma sloganını da yükseltti.

"Kerenski, iktidarın Sovyetlere geçmesini, bu iktidarın derhal barış önerisi yapmasını ve toprağın derhal köylülere dağıtılınasını engelle­mek için, kendisi Moskova'ya kaçarken Petrograd'ı Almanlara teslim etmek için Kornilovcu askerleri tekrar Petrograd'a getirdi! İşte bu, en geniş biçimde duyurmamız gereken, gerçek bir başarıyla karşılanacak ayaklanmanın sloganıdır." V. I. Lenin, "Kuzey Bölgesi Sovyetleri Kongresine Katılan Bol§evik Y oldaşla­ra Bir Mektup",

Lenin'in mektubu Ongre'deki Bolşevik grubun toplantısında tar­tışıldı. Grup ll Ekim sabahı Merkez Komite'nin nihai oturumundan sonra, Bolşeviklerin genellikle toplantılarını yaptıkları Smolni'deki 18 numaralı geniş odada toplandı.

Benimsenen önlemleri içeren bir rapor, Merkez Komite adına hazırlandı. "Ayaklanma" sözünü kullanmadan, konuşmacı, artık iktidarın Sovyetlere geçmesi konusunda genel geçer konuşmalar za­manının geçtiğini, bunun gerçekleşmesi için ne'yapmak gerektiğine karar verilmesi zamanının geldiğini belirtti. Belki de Kongre, ayak­lanmayı başlatacak örgüt olacaktı. 

Kongrenin önderleri, Sverdlov'dan Merkez Komite'nin aldığı kararın gereğini öğrenmişlerdi. Kongredeki Bolşevik delegelerin ço­ğu da bundan haberdardı. Böylece bu rapor onları ayaklanma soru­nuyla yüz yüze getirdi. Herkes kritik anın geldiğinin farkındaydı. 

O akşam üzeri Kongre açıldı. 

Tartışmaya katılan konuşmacıların sesleri şevk ve heyecanla tit­riyordu. Petrograd Sovyeti temsilcisi, Petrograd'ı tehdit eden tehli­keden söz ederken, Geçici Hükümet'in Petrograd garnizonunun üç­te ikisini geri çekme niyetinde olduğunu beyan etti. 

Onun ardından sözü Baltık Dananınası'ndan bir denizci aldı. Şöyle dedi: "Garnizonu Petrograd'dan geri çekmek devrime ihanet demektir."

Delegelere hitaben şöyle devam etti:

"Baltık Donanması size diyor ki: Burada kalın ve devrimin çıkarla­rını savunun. Burada kalın ve devrimi koruyun!"

Bu konuşmanın son sözleri müthiş bir alkışla karşılandı. Kong­re Baltık Dananınası'na bir selamlama mesajı gönderdi.

Moskova temsilcisi, tehlike anında Moskova garnizonunun ve proletaryanın oturup olaylara seyirci kalmayacağını söyledi.

"Finlandiya'da Sovyetler çoktan devrimci güç odakları haline gel­di," diye belirtti Fin Bölge Komitesi temsilcisi. "Bölge Komitesi," di­ye ekledi, "hükümet yetkililerinin çalışmalarını kontrol ediyor. Bölge Komitesi karnİserinin onayından geçmeden, Geçici Hükümet'in tek bir işi bile görülmüyor." V. I. Lenin, "Kuzey Bölgesi Sovyetleri Kongresine Katılan Bol§evik Y oldaşla­ra Bir Mektup",

Delegeler birbiri ardına Kongreye hitap ettiler. Petrograd, Hel­singfors ve Kronstadt Sovyetleri delegeleri Kongreyi selamladılar; hepsi en kısa zamanda IL Sovyetler Kongresinin toplanma zorunlu­luğunu vurguladılar. 

Aniden, Menşevik Mukanov'un, Menşevik grubun Kongreden çekilme zorunluluğu hissettiğini açıklayan bir bildiri sunmasıyla Kongrenin militan atmosferi sinir bozucu bir hal aldı. 

Bu açıklamanın delegeler üzerinde yarattığı etki, açıklamayı ya­panların umduğunun tam tersi oldu. Açıklamayı alayla karşılayan Kongre, bu konu üzerinde tartışmayı bir sonraki oturuma erteledi ve talihsiz Menşevik sözcü, kürsüyü şaşkın şaşkın terk etti. Onun ardından, Viborg garnizonundan Golovoy adında bir Bolşevik söz aldı:

"Viborg'da şu an iktidar Sovyetlerin elinde. Sovyetler Telgraf Ofi­si'ni ele geçirdiler ve kıta komutanı ile kalenin komutanını kovdu­lar."39

Ryabuşinski isimli delegenin açıklamalarına göre, Reval'de de aynı militan hava egemendi. 

Işbirlikçiler yine de çabalarını sürdürdüler. Novgorod delegas­yonu adına Menşevik Abromoviç acil bir konuda konuşma talep et­ti. Kuzey Cephesi Ordusu Yürütme Komitesi'nden delegasyonuna gelen bir telgrafta, Kongreden çekilmeleri emrediliyordu. 

Ancak delegeler çekilmek istemediler. Boroviçi delegesi Krilov kürsüye çıktı ve Abromoviç'i azarlayarak işbirlikçi Yürütme Komi­tesi'nin emirlerine uymayı reddettiğini ve kongreyi, "Boroviçi garni­zonunun, Kuzey Kongresinin öne sürdüğü talepleri silah gücüyle destekleyeceği"40 konusunda garanti verdi. 

Ve tekrar kürsüye birbiri ardına askerler, denizciler, işçiler çık­maya başladı. Askerlerin çoğu, ordunun önlerine koyduğu sayısız engeli aşarak gizlice Kongreye katılmaya gelmişlerdi. Hepsi haykır­mak için acele ediyordu: 

"Bütün Iktidar Sovyetlere!" . 

Volinia Alayı temsilcisi yükselen kahkahalar ve alkışlar arasında Petrograd garnizonu adına konuştu ve şunları söyledi: 

"Şu anki hükümet iktidarda kaldığı sürece, alay, Petrograd'dan çe­kilmeyecektir. Gitmek zorunda kalırsak, Geçici Hükümet'i beraber götürürüz. ""Sovyetler Kuzey Bölge Konferansı" Konuşmalar

Askerlerin ve işçilerin talepleri, köylü örgütlerinin temsilcileri ta­rafından da tamamen destekleniyordu. Petrograd Köylü Vekilieri Sovyeti Yürütme Komitesi temsilcisi, iktidarın- derhal Sovyetlere geçmesi çağrısında bulundu. Petrograd köylülerinin talebi, Herson­lu köylülerin zor hayat şartlarını anlatan ve kendilerinin Geçici Hü­kümet' e hiç güvenleri olmadığını bildiren ve Sovyetler iktidarı ala­na dek tek bir gram tohum bile toplamayacaklarını söyleyen Her­son bölgesi köylü delegesi tarafından da desteklendi."Kuzey Bölgesi Sovyetleri Kongresi", Raboçi Put, no: 35, 13 Ekim 1917.

Kongrenin bu ilk oturumu, donanmanın, garnizonların ve kuzey bölgesindeki fabrikaların devrimci savaşçı ruhunu ve topyekun Bol­şevik saflarda oldukları gerçeğini açığa çıkarmış oluyordu. Karşı­devrimciler ve işbirlikçiler bile istemeye istemeye bunu kabul etmek zorunda kalmışlardı. Dyen ve Utro Rossii gibi burjuva gazeteler, ilk gün gelişmelerini verdikleri haberlerinde, Kongrede Bolşeviklerin egemenliğini kabul etmişlerdi.  "Işçi ve Asker Vekilieri Sovyeti Bölge Kongresi", Dyen, no: 187, 12 Ekim 1917.

Kongrenin militan ruhu işbirlikçileri korkutmuştu. Ertesi sabah tüm gazeteler, Sovyet Merkez Yürütme Kongeresi'nden geçen bir karara göre Kongrenin "yetkisiz" olduğu haberini geçiyorlardı. O ana kadar Sosyalist Devrimci ve Menşevik Merkez Yürütme Komi­tesi, Kongrenin toplanmasına hiçbir itirazcia bulunmamışlardı, an­cak Kongrenin Bolşevik bileşimi ve gerçek devrimci karakteri açığa çıkmaya başladıkça bir protesto dalgası yayıldı. Merkez Yürütme Komitesi, Kongreye yalnızca özel bir konferans olarak yaklaşılabi­leceğini, çünkü "bu konuda hiç yetkisi olmayan" Helsingfors Sov­yeti tarafından toplandığını, Moskova Sovyeti'nden bir temsilcinin hazır bulunduğunu ama kuzey bölgesinden pek çok Sovyet'in tem­sil edilmediğini ve son olarak da Merkez Yürütme Komitesi'nin böyle bir kongrenin toplanacağından haberdar olmadığı açıkladı. 

Ertesi sabah 12 Ekim'de, işbirlikçiler gözleri parlayarak Kongre­ye geldiler. Memnuniyetle ellerini ovuşturuyor ve Merkez Yürütme Komitesi'nin Kongreyi yetkisiz kılan açıklamasını içeren sabah gazetesini zaferle sallayarak labilerde fısıldaşıyorlardı. Oturum açıldı­ğında Menşevikler söz istediler. Ilk konuşmacı Bogdanov, Menşe­viklerin, Merkez Yürütme Komitesi'nin kararına istinaden Kongre­nin bundan sonraki gelişmelerinde rol oynamayacaklarını bildirdi­ler. Kongrede sadece "bilgi edinmek amacıyla" bulunacaklardı. 

Menşeviklerin bu açıklaması delegeler tarafından hiç de sempa­tiyle karşılanmadı. Sağdan soldan "lşimize bakalım!" diyen sabırsız sesler yükseliyordu. 

Sağ Sosyalist Devrimciler bile Menşevikleri açık açık destekle­meye cesaret edemediler. 

Bolşevik grubun harekete geçmesiyle Kongre, Merkez Yürütme Komitesi'nin hain davranışını ifşa eden bir karar çıkarttıktan sonra politik durumu tartışmaya geçti. 

Bolşeviklerin, iktidarın derhal Sovyetlere geçmesi önergesi "Sol" Sosyalist Devrimcileri korkutmuştu. Kolegayev korkakça şu şika­yette bulundu:

"Bolşevikler iktidar sorununun sokakta çözülmesini istiyorlar, bu sorunu parlamenter yollarla çözmeyi reddediyorlar.""Işçi ve Asker Vekilieri Sovyeti Kuzey Bölge Kongresi", Reç, no: 241, 13 Ekim 1917.

Ancak bu "Sol" Sosyalist Devrimcilerin liderine, Şişkov adında Kronstadtlı bir denizci olan, kendi partisinin bir sıra neferi karşı çıktı. Şişkov' a göre Bolşevikler ve "Sol" Sosyalist Devrimciler bir­likte savaşıp iktidarı almalıydılar. 33. Ordu Birliği temsilcisi, kong­reye okuduğu bu birlikten gelen yazıda, barışın bir an önce sağlan­masını, özel mülk topraklara el konulmasını, büyük sermayenin ve yüksek gelidilerin vergilendirilmesini beklediklerini bildiriyordu. "Cephenin Sesi", Raboçi Put, no: 37, 

15 Ekim 1917.

Kongre toplantısında aşağıdaki karar çıkarıldı:

"Koalisyon hükümeti ülkeyi parçalamış, kana bulamıştır. Sözde Demokratik Konferans korkunç bir fiyaskoyla sonlanmıştır. Burjuva­ziyle işbirliği şeklindeki hain politika; işçiler, askerler ve politik bilinç kazanmış köylülerce reddedilmiştir. .. Yalnızca en kararlı ve Sovyetle­rin birleşik hareketinin ülkeyi ve devrimi kurtarahileceği ve merkezi otorite sorununu çözebileceği an gelmiştir. Kongre, bölgedeki tüm Sovyetleri harekete geçmeye çağırıyor. ""Kuzey Bölgesi Sovyetler Kongresi",  Raboçi Put, no: 35, 13 Ekim 1917.

Bolşevik temsilcilerden biri, askeri ve politik durum üzerine ay­rıntılı bir raporla, denizci, asker ve işçi delegeleri, Lenin'in ptıllıları ve Merkez Komite'nin silahlı ayaklanma ile ilgili kararları konusun­da bilgilendirdi. "Ayaklanma" sözcüğünü kullanmaınıştı ama Kong­renin toplandığı koşullara uygun sözcüklerle, Geçici Hükümet'in dü­şürülmesi ve Sovyetlerin iktidarı alması gerektiğini, bildirdi.

P􀃯trograd Bolşeviklerinden bir temsilci, Petrograd'da tüm silah­lı güçlerin kontrolünde olacak bir Askeri Devrimci Komite'nin oluş­turulduğunu Kongreye bildirdi. Buna cevap olarak "Sol" Sosyalist Devrimcilerin temsilcisi, grubunun Askeri Devrimci Komite önerisi­ni desteklediğini belirtti. 

Kongre, kuzey bölgesindeki tüm garnizonlara, uygun savaş dü­zeni için tüm önlemleri almaları için bir bildiri yayımladı. Ayrıca tüm yerel Sovyetlere bir çağrıda bulunarak, kendilerine Petrograd Sovyeti'ni örnek almalarını ve devrimin askeri savunmasını organi­ze etmek için askeri devrimci komiteler oluşturmalarını salık verdi. 

Kongre toprak sorununa özel bir önem veriyordu. Bu nedenle iktidarı alma savaşını desteklemeleri için köylülere bir çağrı yayım­ladı. Çağrıda şöyle deniyordu:

"Köylüler bilmelidir ki, siperlerdeki, kışlalardaki, savaş gemilerin­deki oğulları, fabrikalardaki işçiler onların tarafındadır ve devrimci iş­çilerin, askerlerin ve denizcilerin toprak için, özgürlük için ve sadece barış için ayağa kalkacağı nihai kavga günü yaklaşmaktadır. Işçiler ve köylüler; Köylü, Işçi ve Asker Vekilieri Sovyetleri'nin hükümetini ku­racaklardır. "Kuzey Bölgesi Sovyetler Kongresi",  Raboçi Put, no: 35, 13 Ekim 1917.

Bolşeviklerin önerisiyle, Bütün Rusya Sovyetleri Kongresini top­lamak ve bölgedeki bütün Sovyetlerin faaliyet merkezi olarak hiz­met etmek üzere Kuzey Bölgesi Komitesi oluşturulması kararı be­nimsendi. Komite, 11 'i Bolşevik, 6'sı "Sol" Sosyalist Devrimci ol­mak üzere 17 üyeden oluşuyordu. 

Kongrenin kapanmasına yakın, salonda pek çok delege toplan­dı. Kürsü sanki aniden bir süngü çemberine alınmış gibiydi. Bunlar, kongreyi selamlamaya gelmiş Letonya Tüfekçi Alayı'ydı. Alayın sözcüsü şunları söyledi:

"Devrimin ilk gününden beri Letonyalılar 'Bütün iktidar Sovyetle­re!' sloganını benimsemiştir ve bugün devrimci Petrograd bu sloganı hayata geçirmeye hazırlanırken Letonyalı tüfekçiler, 40 bin güçlü as­ker, tam destek vermeye hazırdır."Kuzey Bölgesi Sovyetler Kongresi", Raboçi Put, no: 35, 13 Ekim 1917.

Letonyalı sözcüyü Obuhov Atölyesi'nden bir temsilci takip etti.

"Bizim fabrika Boşevikleri yürekten destekliyor.""Kuzey Bölgesi Sovyetler Kongresi",
Raboçi Put, no: 35, 13 Ekim 1917.

Tüm delegeler sadece ve sadece bir düşünceyi ifade ettiler, o da sonuna kadar kararlılıkla savaşmak. Letonyalılar, denizciler ve Pet­rogradlı işçiler, hepsi ayaklanma çağrısında bulundular ve salonu dolduran yüzlerce adam bu çağrıya alkışlar, çığlıklar ve hep -bir ağızdan "Enternasyonal Marşı"nı söyleyerek cevap verdiler. 

Işbirlikçi Merkez Sovyet Yürütme Komitesi, Kongreyi gözden düşürmeye çalışıyordu; Kongrenin benimsediği kararların kargaşa­ya neden olacağını iddia etti. 

Işbirlikçiler, Kongrenin işçilere, askerlere ve köylülere yaptığı II. Bütün Rusya Sovyetleri Kongresi seçimlerini kendi ellerine alma çağrısının kendilerine gizlice indirilmiş bir tokat olduğunun farkın­daydılar. Onları en çok korkutan da buydu. 

Kuzey Bölgesi Sovyetleri Kongresi henüz toplantı halindeyken, Sosyalist Devrimci-Menşevik Merkez Yürütme Komitesi'nin yayın organı olan Izvestia'da "Sovyet Örgütünde Kriz" başlıklı bir yazı yayımlandı. Bir paragrafında şöyle deniyordu:

"Sovyetler eski rejime karşı savaşta muhteşem bir örgüttü, ama ye­ni bir rejim kurma işini üstlenebilecek kapasitede değiller; uzmanlık­ları yok, ilişki kurabilecek beceri ve yetenekleri yok ve son olarak ör­gütleri yok.""Sovyet Örgüt Krizi", Işçi ve Asker Vekilieri Merkez Idari Komitesi Gaze­. tesi, no: 195, 12 Ekim 1917

Bolşevikterin kazandığı başanlardan korkmuş Sosyalist Devrim­ciler ve Menşevikler, kitleleri, politik örgüt olarak Sovyetlerin ülke­yi yönetebilecek yetenekte olmadığına ikna etmeye çalışıyorlardı. Yukarıda sözü edilen makalenin ilerleyen bölümlerinde şöyle deni­yordu:

"Sovyet Vekillerini, demokrasinin sığınabileceği geçici barınaklar olarak kurduk. Şimdi, bu barınakların yerine, yeni sistemin kalıcı bi­nalarını inşa ediyoruz ve doğal olarak, insanlar yavaş yavaş bu barı-nakları terk edip daha uygun birralara geçiyorlar, çünkü binalar kat be kat inşa edilmiştir." "Sovyet Örgüt Krizi", Işçi ve Asker Vekilieri Merkez Idari Komitesi Gaze­. tesi, no: 195, 12 Ekim 1917.

lşbirlikçiler, dehşetle sağa sola saldırıyorlar, yükselen devrimci fırtınanın dehşetiyle feryat ediyorlardı. Korku ve panik içinde, bur­juvazi hükümetin iplerini daha sıkıca eline alana ve ülkedeki duru­ma hakim olana kadar Sovyetleri, kitleleri devtimden uzak tutmak için bir araç olarak gördükleri işbirlikçi politikalarının s'ınıfsal içe­riğini açığa vuruyorlardı.

Burjuvazi dalkavuklarının bu bağlılığı, efendileri tarafından der­hal takdir edilmişti. Karşıdevrimin önemli yayın organlarından biri olan Russkaya Volya, daha önce bahsettiğimiz Izvestia'daki maka­leye şu sempatik yorumu yapıyordu:

"Daha çok kısa süre öncesine kadar ... Sovyetler hakkında ... en say­gılı sözlerle bahsedilirdi. Sovyet örgütlerini eleştirmek, karşıdevrim manifestosu olarak görülürdü. Sonunda, 'karşıdeYrimcilerin' 'burju­va' yayınları değil ama Sovyet Merkez Yürütme Komitesi'nin organı, Sovyetlerin ölümünden açıkça bahsediyor.""3 Sovyetler Öldü", Russkaya Vol­ ya'nın baş makalesi (Rus Hürriyeti), no: 243, 13 Ekim 1917.

Işbirlikçi "sosyalistler" ve karşıdevrimci burjuvazi, kendine or­tak bir dil bulmuştu. Korku içindeki dalkavukların panikle ağızla­rından kaçırdıkları aslında karşıdevrimci efendilerinin planlarıyla tamamen uyum içindeydi.

Karşıdevrimciler, kapanışına yaklaşan Kongrenin aldığı kararın öneminin farkındaydılar. Kongrenin kapandığı günün ertesinde çı­kan sayısında Utro Rossii şöyle yazıyordu:

"Dün kapanan işçi ve Asker Vekilieri Sovyetleri Bölge Kongresinin Sol Bolşevik havası, en korku verici endişeleri ayaklandırıyor." "Smolni Enstitüsünde", Utro Rossi, no: 247, 14 Ekim 1917.

Dyen ise "Kırlar, Kuzey Kongresinin sloganlarını desteklemeye hazır," diyordu.54 

Kuzey Bölgesi Sovyetleri Kongresini, diğer pek çok bölge Sovyet­lerinin kongreleri izledi. Hepsinin mesajı aynıydı: Sovyetleri iktida­ra taşıyacak mücadeleye hazır olun.

1917 Sovyet Devrimi 2. Bölümünden
Gorki, Molotov, Voroşilov, Kirov, Zhdanov, Stalin
Çeviren ; Özlem Koşar