RUS HİLESİ - Marks

Londra, Salı, 7 Haziran 1853

Paris’te yaşayan bütün Rus generaller ve öteki Ruslar, gecikmeksizin Rusya’ya dönme buyruğunu aldılar. Paris’teki Rus Elçi Bay Kisselef’in kullanmaya başladığı dil, oldukça tehdit edici; Petersburg’dan gelen ve Türkiye sorununu assez cavalierement[34] ele alan mektupları da gereksiz bir gösterişle açıklıyor. Aynı çevrenin yaydığı bir söylentide de, Rusya’nın, İran’dan, Azak denizinin en güney-doğu ucundaki Asterabad topraklarını kendisine bırakmasını istediği öne sürülüyor. Aynı zamanda, Rus tacirler, Londra temsilciliklerine gönderdikleri, ya da gönderdikleri haber verilen talimatlarda, “savaşın patlak vermek üzere oluşu nedeniyle fiyatların yükselmesi beklendiğinden, bugünkü nazik durumda herhangi bir tahıl satışına girmemelerini’ bildiriyorlar. En son olarak da, gazetelere, Rus ordularının sınıra yürümekte olduğuna, Yaş kenti halkının askerleri karşılamaya hazırlandığına, Kalas kentindeki Rus konsolosun Tuna nehri üzerinde birçok köprü kurmak üzere büyük ölçüde ağaç satın aldığına dair üstü kapalı haberler ve Augsburger Zeitung’la43 öteki Avusturya-Rus gazetelerinin başarıyla besledikleri daha başka canard’lar[35] gizlice gazetelere uçuruluyor. 

Bütün bunlar, benzeri başka haberler, yazışmalar vb., Rus ajanların, Batı dünyasına yoğun bir korku salma, onu, bu genişleme siyasetinin sürüp gitmesine zorlama şeklindeki gülünç çabalarından başka bir şey değildir. Rusya, bu genişleme siyaseti örtüsü altında, şimdiye dek olduğu gibi, Doğu hakkındaki tasarımlarını sürdürmeyi umuyor. Bu yanıltına oyununun nasıl hesaplı-kitaplı oynanmakta olduğu şu olayda çok iyi görülebilir: 

Rusya tarafından beslendiklerini herkesin bildiği bazı Fransız gazeteler, geçen hafta, “Türkiye ile Rusya arasında, Petersburg’la Moskova –yani Çarla, Eski Rusya hizbi– arasındakinden daha az gerçek sorun bulunduğunu; hükümdar için, savaşa girmenin, kendisini hoşnut etmeyen, hükümdarları ne yaptığını sık sık göstermiş olan, fetihte ısrarlı bu hizbin intikamından daha az tehlikeli olduğunu” keşfettiler. Kuşkusuz, Prens Mençikov “bu hizbin başı”dır. The Times ve İngiliz gazetelerinin çoğu – biri anlamını bile bile, ve ötekiler belki de bilinçsizce aldanarak, bu saçma görüşü yinelemekten geri durmadılar. 

Şimdi, bu yeni açıklamadan kamuoyunun nasıl bir sonuç çıkarması amaçlanıyordu? İstihza karşısında gerileyen ve Türkiye’ye karşı savaşçı tutumunu bir yana koyan Nikola’nın, savaşçı Eski Ruslar karşısında bir zafer kazandığı sonucunu mu; yoksa savaşa giden Nikola’nın, bunu, gerçekte bu (efsanevî) hizbe boyun eğme zorunluluğundan ötürü yaptığının sonucunu mu? Her iki durumda da “yalnızca Moskova, Petersburg karşısında ya da Petersburg, Moskova karşısında zafer kazanabilirdi”, Avrupa, Rusya karşısında değil 

Bu ünlü Eski Rusya hizbine dair, Paris’teyken kendileriyle yakın ilişkim olan, kulağı delik birçok Rus aristokratından öğrendiğime göre, böyle bir hizbin soyu çoktan tükenmiş bulunuyor, ancak çar, küstahça isteklerine sabırla katlanması için Avrupa’nın batısını korkutacak bir umacıya gerek duyduğu zaman ortaya çıkıyor. İşte bir Mençikov’un dirilişi ve efsanevî Eski Rusya üslubuna uygun kılığı. Rus soyluları arasında çarın gerçekten korktuğu bir topluluk vardır. Bu topluluk, amacı, İngiltere örneğinin ardından, anayasalı bir aristokrasi düzeni kurmak olan soylular topluluğudur. 

Rus diplomasisinin, İngiltere ve Fransa’yı yanlış yola yöneltmek amacıyla çağırdığı bu farklı ruhların yanısıra, Beaumont-Vassy Vikontu tarafından yayınlanan L’Empire Russe depuis le Congres de Vienne[36] adlı yapıtla, aynı amaca ulaşmak üzere bir başka girişimde daha bulunulmuştur.44 Bu önemsiz yapıtın niteliğini göstermek için, sadece bir tümcesini almak yetecektir.

“St. Peter ve St. Paul kalesinin mahzeninde bir sikke ve külçe deposu bulunduğu iyi bilinir. Bu gizli hazine, 1 Ocak 1850’de resmen 99.763.361 gümüş ruble değerinde tahmin edilmiştir.”

Acaba hiçbir zaman hiçbir kişi, İngiltere Merkez Bankasının gizli hazinesi hakkında konuşmayı düşünmüş müdür? Rusya’nın “gizli hazinesi”, imparatorluk maliyesince çıkarılan ve karşılığı bulunmayan gizli kağıt paralar bir yana, dolaşımda üç kat fazlasıyla bulunan altına çevrilebilir kağıt paranın sadece maden ihtiyatıdır. Ama, bu hazineyi saklayan torbaların yıllık denetimi için çar hükümetince seçilen Petersburg’lu birkaç tacir dışında, hazine kimse tarafından görülmediğine göre, pekala “gizli” diye tanımlanabilir. 

Anacak bu doğrultuda Rusya’nın başlıca kanıtı Journal des D’bats’da yayınlanan, şu eski orleancı bilgenin, Bay Saint-Marc Girardin’in imzasını taşıyan yazıdır. O yazıdan alıyorum:

“Bize göre, Avrupa için iki büyük tehlike var – Avrupa’nın bağımsızlığını tehdit eden Rusya toplumsal düzenini tehdit eden devrim. Şimdi, Avrupa, kendini bu iki tehlikeden birine tamamen açık duruma getirmedikçe, ötekine karşı korunamaz. ... Avrupa’nın bugünkü durumunda, savaş, toplumsal devrim olur.”

Bunun doğal sonucu olarak, Bay Saint-Marc Girardin, Rus imparatorunun, devrimden en az onun ve gazetenin sahibi Bay Bertin kadar “horreur”[37] duyduğunu unutarak, toplumsal devrime karşı, hangi koşul altında olursa olsun, barıştan yana çıkıyor. 

Rus diplomasisinin basına ve İngiltere halkına verdiği bütün bu uyuşturucu ilaçlara karşın “o ihtiyar ve inatçı” Aberdeen, Amiral Dundas’a, Türk kıyılarında Fransız donanmasına katılma emrini vermek zorunda kaldı; son aylarda sadece Rusça yazmayı bilebilen The Times bile, daha fazla İngiliz ilhamı almış görünüyor. Şimdi çok yüksekten konuşuyor. 

Danimarka (bir zamanlar Schleswig-Holstein) sorunu, İngilte-re’de dikkate değer bir ilgi uyandırmaya başlıyor. Çünkü İngiliz basını dahi, Doğu karışıklığının temelinde nasıl ki Rusya’nın genişleme arzusu yatıyorsa, bu sorunun temelinde de aynı arzunun yattığını keşfediyor. Türkiye’nin ve Doğu kurumlarının tanınmış hayranı, milletvekili Bay Urquhart, Danimarka tahtına veraset sorunu hakkında bir broşür yayınladı. Daha sonraki bir mektupta, bu broşürün bir değerlendirmesi yapılacaktır.45 Bu broşürde ortaya konan temel görüş şudur: Rusya, Baltık Deniziyle Kuzey Denizini birleştiren boğazın, kendisi için, güneyde Çanakkale Boğazının gördüğü işi görmesini sağlamak niyetindedir, yani [sayfa 59] Çanakkale Boğazının işgalinin Karadeniz’de yapacağı şeyi, kuzeyde bu boğazın yapmasını ve Rusya’nın Baltık Denizinde deniz üstünlüğünü güven altına almasını sağlamak niyetindedir. 

New-York Daily Tribune KARL MARX 

n° 3801, 22 Haziran 1853