Narodnizmin (Popülizmin) Ekonomik İçeriği - 1 - Giriş

Lenin

The Economic Content of Narodism and the Criticism of it in Mr. Struve’s Book (The Reflection of Marxism in Bourgeois Literature)
 Lenin Collected Works, Volume 1,

Narodnizmin Ekonomik İçeriği ve Onun Bay Struve’nin Kitabındaki Eleştirisi

(Marksizmin Burjuva Yazınındaki Yansıması)

P. Struve. Rusya’nın Ekonomik Gelişmesi Konusunda Eleştirel Gözlemler. St. Petesburg, 1894

Bay Struve’nin ele aldığımız söz konusu kitabı Narodnizmin sistemli bir eleştirisidir. Narodnizm bu kitapta geniş anlamda alınmış, yani en önemli ve iktisat sorunlarına belirli bir çözüm getiren bir görüş ve bir “iktisadi siyaset ilkeleri sistemi” olarak ele alınmıştır (s. VII). Bu sorunu ortaya koymak bile, kitabı ilginç kılmağa yeterlidir, ama, daha da önemli olan eleştirinin kalkış noktası olan görüştür. Bu görüş hakkında yazar Önsöz’de şöyle diyor:

“Bazı temel konularda, yazın ve yayın alanında daha önce öne sürülmüş olan görüşlere katılmakla beraber, (yazar) kendini herhangi bir görüşe hiçbir zaman bağlı saymamıştır. Ortodoslukla bulaşmamıştır”(s. IX).

Kitabın içeriği, “yazın ve yayın alanında daha önce öne sürülmüş görüşler” sözlerinden Marksist görüşleri anlamak gerektiğini açıkça gösteriyor. Şu halde, yazarın kabul ettiği bu birkaç “marksist” temel tez hangileri, reddettikleri hangileridir? Bunları niçin ve ne ölçüde kabul ya da reddediyor? Bu soruya doğrudan doğruya karşılık verilmiyor. Bu nedenle, bu kitapta Marksizme yüklenen şeyin ne olduğunu —bu doktrinin yazarca kabul edilen tezleri nelerdir, bu tezleri ne dereceye kadar doğru olarak uyguluyor, bu doktrinin hangi tezlerini reddediyor ve bundan doğan sonuçlar nelerdir, bunları— aydınlatmak için, bu eseri kılı kırk yararcasına tahlil etmek şarttır.

Eserin içeriği son derece çeşitlidir. Yazar, ilk önce bize halkçılar tarafından benimsenen “sosyolojideki sübjektif (öznel) metodu” açıklıyor, bu metodu eleştiriyor ve bunun karşısına “tarihsel ekonomik materyalizmi” metodunu çıkarıyor. Sonra, bir yandan, “evrensel deneyime” (s. IX), öte yandan, Rusya’nın iktisadi tarihinden ve Rus gerçeğinden alınan olaylara dayanarak, halkçılığın iktisadi görüşünü eleştiriyor. Buna paralel olarak halkçılığın iktisat siyasetini eleştirmeye çalışıyor. İncelenen konuların böyle çeşitli oluşu (sosyal düşüncemizin en önemli akımlarından birini eleştiriye girişilince, bundan katiyen kaçınılmaz), yapılacak tahlilin şeklini de tayin etmektedir. Yazarın öne sürdüğü kanıtlardan her biri üzerinde durarak yaptığı açıklamaları adım adım izlemek gerekiyor.

***

Ama, kitabın tahliline girişmeden önce, ayrıntılı bir açıklama yapmak bana gerekli gibi göründü. Bu makalenin konusu, Bay Struve’nin kitabını (yalnız “bazı” temel sorunlarda değil) “bütün ana sorunlar”da “yazın ve yayın alanında daha önce öne sürülmüş görüşlere” katılan bir kimsenin görüşünden hareket edilerek eleştirilmektedir.

Bu görüşler liberal ve halkçı gazetelerde —eleştirilmek için— önceleri birçok defalar açıklanmış, ama bu açıklama bu görüşleri korkunç şekilde bulandırmıştı. Bu da yetmiyormuş gibi, hegelciliği, “her memleketin kapitalizm safhasından mutlaka geçmek zorunda olduğu inancı”nı, Novoye Vremya (Yeni zamanlar) dergisine yaraşır daha birçok saçmalıkları gelişi güzel birbirine karıştırmakla, bu açıklama bu görüşleri tanınmaz hale getirmiştir.

En çok bozulan, tanınmaz hale getirilen de, doktrinin pratik yönü, Rusya’ya uygulanmasıyla ilgili olan yönüdür. Rus Marksizminin bambaşka bir Rus gerçeği görüşünden hareket ettiğini anlamak istemeyen liberallerimiz ve halkçılarımız doktrini, gerçeği bu eski tasavvur ediş tarzlarıyla karşılaştırmışlar; vardıkları sonuçlar yalnız sağduyuya aykırı olmakla kalmamış, Marksistleri de en gülünç suçlamalar altında bırakmıştır.

Onun için, halkçılık karşısındaki kendi tutumunu önceden iyice tayin etmeden, Bay Struve’nin kitabını tahlile girişmek bana imkânsız gibi görünüyor. Bundan başka, Marksistlığm yalnız doktriner yüzüne bağlanıp, pratik sonuçları adeta tamamıyla yüzüstü bırakan kitabın birçok kısımlarını anlaşılabilir hale getirmek için, Narodnik ve Marksist görüşleri önceden karşılaştırmak şarttır.

Bu karşılaştırma, Narodnizm ile Marksizmdeki ortak hareket noktalarının neler olduğunu, bu doktrinlerin temel olarak nerde birbirinden farklı olduğunu bize gösterecektir. Onun için, eski Rus halkçılığından hareket etmek daha yerinde ve daha uygun olur. Çünkü, önce, bu halkçılık Ruskoye Bogastsvo (Rus zenginliği -ç.n.) soyundan basın organlarınca temsil edilen günümüzdeki halkçılıktan kat kat üstündür; sonra da, halkçılığın en iyi taraflarını —ki, Marksistlık da bazı bakımlardan bunlara katılır— daha tam bir şekilde ortaya koymaktadır.

Eski Rus halkçılığının bu profession de foi‘larından [inanç, düşünce beyanı anlamında Fransızca deyim - ç.n.] birini ele alalım, ve yazarı adım adım izleyelim.

Devam