KUZEY DEVLETLERİ - Marks
Londra, Cuma, 21 Ekim 1853
Avusturya’nın orduda azaltma yapma kararının, yalnızca ödünç para verecek olanları tuzağa düşürme amacını güttüğünü son mektubumda belirtmiştim. Ödünç alma olasılıklarının tümden ortadan kalkması karşısında –hükümet hiçbir zaman borç almayı düşünmediğini söylüyor– şimdi, yeniden para basma yolunu tuttular. Bu durumda, “orduda azaltma yapılmasına ilişkin imparatorluk buyrultusunun yürürlüğe konması için hiçbir düzenleme yapılmadığını” da öğreniyoruz.
The Morning Post’un Paris muhabiri, Rus imparatorunun Olmütz ile Berlin’e yaptığı son gezilerdeki girişimlerini şöyle haber veriyor:
“Çarın esas amacı, Kuzey devletleri arasında yeni bir ittifak kurmaktı.”
Rusların Şamil karşısında başarı kazandığı haberlerine gelince, Paris’e ulaşan mektuplar, bu haberlerin uydurma olduğunu gösteriyor. Bu mektuplara göre, mayıs ayından, yani Mendoh’da zaferi Şamil’in kazanmasından ve Rusların Malka’ya karşı giriştikleri hareketin püskürtülmesinden bu yana, sözkonusu haberlerde anlatıldığı gibi bir çarpışma olmamıştır.
“Bizim karışmamız için siyasal yakınlıktan başka hiçbir neden olmasa bile, Polonyalılar ya da Macarlar yanında Rusya’yla savaşılmasının, halk gözünde benimsenir bir şey olduğunu kabul ederiz. ... Ama Türkiye uğruna savaş öyle bir şey ki, en güçlü gerekçe bile bize gerçek bir haz vermez.”
The Times gazetesi 12 Ekimde böyle yazmıştı. Bir hafta sonra aynı gazete şunları yazdı.
“Britanya ve Rusya orduları arasındaki ilk çatışma, tüm Avrupa kıtasında devrimin ilk işareti olabilir. Biz, böyle bir düşüncenin demokrat olmaktan başka her şey olan bizim aristokrat, plütokrat, timokrat, despot yöneticilerimizin aklından geçmemiş olduğunu ve buna itiraz edilebileceğini sanmıyoruz. ... Biz, Türkiye’nin, gerçekte bağımsız olan belli bazı topraklar üzerinde yalnızca ad olarak var olan egemenliğini savunmak üzere Rusya’yla bile bile savaşa gireceğiz. Çünkü böyle yapmak suretiyle Avusturya imparatorluğumda bir ayaklanmayı tahrik etmiş olacağız.”
Bir gün İngiltere Rusya’yla savaşmıyor, çünkü böyle yaparsa, Polonyalılar ile Macarları savunmak yerine, Türkleri savunmuş olur. Ertesi gün savaşıyor, çünkü Türkiye’nin yanında herhangi bir savaş, aynı zamanda Polanyalılarla Macarlar adına da girişilmiş bir savaştır.
Viyana’da yayınlanan Presse, sultanın, Abdülkadir’den, Rusya ile savaş halinde komutanlığı kabul etmesini istediğini yazıyor. Görüşmeler Şeyhülislam tarafından yürütülmüştür. Emir, önceden Bonaparte’a danışılması koşuluyla Türkiye’nin hizmetine girmeyi arzu ettiğini söylemiştir. Onun yazgısı olan komutanlık, Asya ordusunun komutanlığıdır.
New-York Daily Tribune
n° 3917, 5 Kasım 1853
