Lenin'in Yapıtı Materyalizm ve ampiriokritisizm "in Yayınlanışının 25. Yıldönümü Vesilesiyle

Krupskaya

1908 başında Lenin tekrar yurt dışına göç etmek zorunda kaldı. 

Devrim bastırıldı. Ağır gericilik Yılları başladı. Tekrar yurt dışına çıkarken Lenin ne düşünüyordu? "Lenin'den Amlarım­dan bir bölüm aktanyorum: "Sonunda şubat'ta 'Proletari'nin Cenevre'de ilk defa yayımlanan sayısı çıktı (No. 21). Karakteristik olan Lenin'in bu sayıdaki ilk makalesidir. 

'Devrimden önce uzun Yillar calşmayı bildik' diye yazıyordu 'Bize boşuna kaya gibi sağlam demiyorlar. Sosyal-demokratlar, ilk askeri saldırıların başarısızlığa ugramasl karşısında cesareüni yiürmeyen, aklı başından gitmeyen, kendini maceraya sürükletmeyecek proleter bir parti inşa etüler. Bu parti, kendini ve yazglsml burjuva devrimlerinin şu veya bu doneminin sonuçlarına baglamaksızın sosyalizme yürüyor. Bu yüzden o, burjuva devriminin zayıf yanlarından da (izgfudür. Bu proleter parti zafere yürüyor. '[330] 

Lenin böyle yazıyordu. Ve bu sozler, onun o zamanki yaşamının icerigini ifade ediyordu. Yenilgi anında proletaryanın büyük zaferlerini düşünüyordu. Akşamleyin, Cenevre Golü kıyısında gezmeye gitügimizde bundan konuşurdu.,,

Vladimir İlyiç; çok geçmeden yapıtı "Materyalizm ve ampiriokritisizm" tasarlamaya ve yazmaya koyuldu. Bunu elbette çokça boş zamanı oldugu için degil , o anda felsefi cephedeki revizyonizme karşı savaşımı özellikle onemli gordüğü için yaptı. 1908 başında legal derleme "Karl Marxın Anısına ithaf edilen "Marksizm ve Revizyonizm" makalesinde Lenin, revizyonizmin sınıfsal, küçükburjuva koklerinden, revizyonizme karşı her cephede savaşmanın gerekliliginden, revizyonizmle felsefe cephesinde, dünya görüşü cephesinde de savaşmanın gerekliliğinden sözeder. Bu savaşım hakkında Lenin "Marksizm ve Revizyonizm" makalesinde şöyle der: 

" ... profesörler, hem idealist hem de 'eleşürel' sistemlerini egemen ortaçag 'felsefesi'ne (yani teoloji) uydurarak, devletten aldıkları maaşların karşılığını ödediler ve revizyonistler, dini çagdaş devlet karşısında degil, en ilerici sınıfın partisi karşısında 'özel mesele' yapmaya kalkarak onların yanına sokuldular. 

Marx' a yapılan böylesi 'düzeltmeler'in gerçek sınıfsal anlamına işaret etmeye dahi gerek yok bu kendiliginden anlaşılır.,,

İlyiç, felsefi cehpedeki savaşımı bizzat doğrudan üstlenme gerekliligini düşündü ve "Marksizm ve Reviyonizm" makalesini şu sözlerle biürdi: "Bugün sık sık sadece ideolojik alanda yaşadığımız şeylere: Marx' a yapllan teorik duzeltmelerle tartışmalara" "bugün praükte işçi harekeünin yalnızca tek tek kısmi sorunlarında revizyonistlerle takük gorüş ayrılıkları ve bu temeldeki bölünmeler olarak açıga çıkan şeylere- tüm bunlara, proleter devrim bütün tartışmalı sorunlar keskinleşürdiginde, tüm görüş ayrılıkları yığınların tavrının belirlenmesi için en dolaysız öneme sahip noktalara yoğunlaştırdığında, düşmana karşı tayin edici darbeler indirmek için proletaryayı savaşımın ateş içinde dostla düşmanı ayırmaya ve ktü müttefikleri sırtından atmaya zorladığında, işçi sınıfı kuşkusuz çok daha büyük ölçüde katlanmak zorunda kalacaktır." 

Devrimci Marksizmin revizyonizme karş 19. yüzyıl sonundaki ideolojik savaşımı, küçükburjuvazinin tüm yalpalamaları ve zayıflıklarına karşın davasının tam zaferine yürüyen proletaryanın büyük devrimci savaşlanmn yılmazca bir ön basamağı anlamına geliyordu."

Yaşam Lenin'in sözlerini doşruladı: dokuz yıl sonra, 1917 Yılı da, Büyük Ekim Devrimi oldu. Proletarya iktidarı Sımsıkı kendi eline aldı.. Zaferi kazanmada ona, ideolojik bakımdan birleşik ve oportunizme karşı savaşımda Marx ve Engels' in teorisiyle çelikleşmiş ve silahlanmış olan Bolşevik Parti yardım etti. Bu teori ,geleceğe kapsamlı bakış ve seçilen yolda yalpalamaksızın yürümeyi olanaklı kılıyordu. 

Felsefi cephede savaşım en büyilk rol oynadı, Bolşeviklere, Ekim Devrimi'nin hedeflerini açık seçik ilan etme yetenegi verdi. onlara olayların gelişmesini onceden dogru tahmin etme ve dogru savaşım yolunu görme olanağı verdi. 

Lenin teoriye çok büyük önem veriyordu. Lenin 'in görüşüne göre proletaryaya eylem kılavuzu olarak ancak temellerini Marx ve Engels'in öylesine parlak bir şekilde oluşturdukları ve bilimsel olarak gerekçelendirdikleri diyalektik materyalizrn hizmet edebilir ve onu zafere gotürebilirdi. Marksizmin teori sinin bilimselligine Lenin çok büyük önem biçiyordu, onda proletaryanın zaferinin güvencesini gorüyordu. Zafere basitçe inanmıyordu, bundan emindi. 

Rus devrimci Marksistlerinin daha ilk adımı Marksist dünya görüşü icin savaşımla kopmaz bicimde baglıydı. Pnpülistlere karşı savaşım Marksizmin ilkeleri icin bir savaşımdı""'marksizmin devrimci icerigini boşaltmak ve Sınıf savaşmının rolünü karartmak isteyen "Legal Marksistler"e karşı savaşım aynı öizgide yapıldı. "Rabocaya Mysi" yandaşlarına, Ekonomistlere karşı savaşım, proletaryanın savaşımında teorinin üneminin küçültülmesine karş savaşımdı. İkinci Parti Kongresinden sonra örgütsel sorunlarla başlayan Bolşeviklerle Menşevikler arasmdaki savaşım gittikçe artarak yayıldı ve Menşeviklerce tüm ilkesel bakış açılarının terkedilmesine karşı Menşeviklerin sürekli genişleyen oportunizmlerine karşı Bolşeviklerin savaşımı haline geldi. Tüm çalışmaları sırasında Lenin, oportünizme karşı, ilkesel bakış açılarından her vazgeçişe karş ı ateşli bir savaşım yürüttü ve sonra Bolşevik saflarda sürekli daha çok sıkıştıran gericiliğin etkisiyle felsefe alanında oportunist yalpalamalar başladığında. onların saflarında, idealist felsefe yoluna giren bir grup bilmiş fizikçiye dayanarak en uzlaşmaz devrimcilik ortüsü altında diyalektik materyalizmin bilimselligine kuşku duyma ve diyalektik materyalizmin özünü çarpıtma girişimleri başladığında, Lenin bu anda felsefi cephedeki savaşımın kavranacak halka oldugu, bu cephede oportünizme karşı savaşım verilmesi gerektigi kararına vardı Bizim Rus oportünizmi 1893-1908 arası dönemde sıklıkla oldukça saf biçimlerde göründü, Rus rengi taşıyordu, özü itibariyle, İkinci Entemasyonal'in kucagında adım adım gelişen ve 1914'te, dünya savaşı başladığında tüm görüşlerin terkine ve proletarya davasına ihanete götüren uluslararası oportünizmin varyasyonlarını temsil ediyordu. 

Daha 1895'te, özellikle tarım sorunundaki, köylü sorunundaki oportünist açıklamalarıyla tanınan meşhur Alman oportünist David 'sosyal Demokrasinin bilimin degil, niyetin partisi oldugunu açıkllyordu .Breslau Parti Kongresi'nde Clara Zetkin onu şöyle yanıtlıyordu: "Ben, sosyal-demokrasinin hedefi belli bilimin partisi oldugu için, hedefi belli niyetn partisi olduğu görüşundeyim:' "Yoldaş David'in gorüşüne uyarsak .. " zikzaklar çizilen yola gireriz. 0, bugüne dek sosyal sorun karşısında denemelerden -tatlılıkla, sertlikle, olası her araçla-her türlü incelemeye gelemedi."

Bernstein'ın kitabı "Sosyalizmin önkoşulları ve Sosyal-Demokrasinin Görevleri"nin tüm Marksist görüşlerin terkedilmesiyle ne denli eşanlamlı oldugunu biliyoruz. 

Bernstein bu kitapta, tarihsel materyalizmi ve bundan ortaya çıkan, itici güçler, proletaryanın Savaşımı, bu Savaşımın Sonucu olarak kapitalist düzenin sosyalist düzenle yer degiştirmesinin onüne geçilemezligi anlayanlayışını çürütmeyi deniyordu. Bernstein sınıf uzlaşmacılığı teorisini savunuyordu, "Hareketin herşey, amacın hiçbir şey oldugu"nu savunuyordu. sosyalizm için savaşımın yerine reformlar için savaşımı geçiriyordu. 

"Bernstein bilimin yerine ütopyayı geçiriyor, ekonomik bir gereklilik olarak sosyalizmin gerçekleşmesi için nedenleri bir yana bırakiyor ve proletaryayı, sosyalizmin ahlaki, kültürel bir gereklilik oldugu yobaz inancıyla avutmaya ugraşıyor,, diye yazıyordu Clara Zetkin 1899'da "Gleichheit"ta., 

Ama bilim alanında bozguna ugratılan Bemsteincılık son bulmadı, tersine sürekli olarak yeni biçimlerde ortaya çıktı ve 1908'de Clara, Almanya Sosyal-Demokrat Partisi'nin düzenli parti kongresinde, sosyal-demokrat bir onder rolüne soyunan ve sosyalist üretim düzeninin gerçekleşmesinin "kuralcı bir düşünce", inanç ve umut olayından başka birşey olmadını savlayan Maurenbrecher diye birine karşı cephe almak zorunda kaldı.

Clara Zetkin hiddetle, bunun Marksizmin terki oldugunu açıklıyordu. "Bu, kendimi popüler ifade edeyim. sosyalizmin bilim olarak sadece sosyalist ütopyacılara degil, tersine onların da gerisine indirgenmesinden, bilimsel bir bilgiden papazca bir inan formülüne donüştürülmesinden başka ne demektir,,,Marksizmi alaşagı etme, onun bilimsel temelini çekip alma, sosyalizmi inan konusu, "arzu edilen ve beklenen" birşey yapma girişimi, başka birşey degil -böyle ugraşlar uluslararası oponünizm için tipikti. 1905 Rus Devrimi'nin yenilgisi, gericiligin taşkınlıkIarı sadece Rus sosyal-demokrasisinin moralini bozmadl -Rus devriminin yenilgisi uluslararası sosyal-demokrasinin moralini de etkilemek ve onun içindeki oportünist egilimleri güçlendirmek zorundaydı 

Boyle bir anda Marksizmin temelierinin savunusu icin hararetle ve iyice düşunülerek yazılmış bir kitap çok özel, uluslararası bir öneme sahipti. 

"Materyalizm ve Ampiriokritisizm"i yazmaya koyuldugunda Lenin önüne hangi hedefleri koymuştu? Buna sonuç bolümünde işaret eder. Ana görevi ampiriokritisizmin ve diyalektik materyalizmin kuramsal ilkelerini tahlil etmek ve onlan birbiriyle kıyaslamaktı. Bu görevin cozümüne' Lenin ilk üç bolümü ayırdl kitabın yarısını. Arnpiriokritikçilerin diyalektik materyalizmin teorik ilkelerini sarsmak için çürük uğraşlarının ne denli bilimdışı olduğunu kanıtlamayı başardı, ampiriokritisizmin bilgi teorisine onemli yeni birşey getirmedigini, gerekçelerinin, eski idealizm ve bilinemezciligin materyalistler tarafından çoktan çürütülmüş olan hatalarının basitçe yinelenmesi olduğunu gösterdi. .. 

İncelemesinin ikinci görevini Lenin o günki felsefe okulları arası da ampiriokritikçilerin nerede yeraldıklarını belirlemek olarak gördü. Onların. en gerici idealist okullardan birine bel baglayan uzman filozofların küçük bir okulu olduklarını saptadı. 

Lenin üçüncü bir gorevi de önüne koydu. diyalektik materyalizm, en çeşitli bilim alanlanlarında başarı elde eden bilimin kazammlarma dayanmaktadır. Varolan dünnyayla ilgili bilgilerimiz sürekli derinleşmektedir. Yeni icatlar diyalektik materyalizmin özünü sarsamaz, ancak biçiminde bir degişikligi gerekli kılabilir. Lenin, Engels'ten alıntısında: "'Doga bilimleri alanında her «çığır açan icatla' (insanlığın tarihi alanındakiler şoyle dursun) 'o' (materyalizm) 'biçimini değiştirmelidir.' (,L. Feuerbach', s. 19. Almanca baskl),

... Lenin oyleyse onüne, sürekli fizikteki en yeni icatlara dayanan Machçıların diyalektik materyalizmin biçimlerini degiştirebilecek yeni herhangi birşey getirip getirmedigini ortaya çıkarma görevini koydu ve onların, diyalektik materyalizmin biçimlerine yeni hiçbir şey katmadıklarını, tersine yalnızca umarsız bocalamanın bir ornegini sundukları sonucuna vardı -doga bilimlerindeki gelişmenin diyalektigini kavrayıçsızlıklarının bir sonucu.

Nihayet Lenin'in "Materyalizm ve ampiriokritisizm" kitabında onüne koydugu son gorev, Machçıların bilinçli veya bilinçsiz kimin degirmenine su taşıdıklarını açığa çıkarmaktı. Diyalektik materyalizm işçi sınıfının ideolojisidir.Diyalektik materyalizme karşı savaşım temelde bir sınıf kavgasıdır. idealizm, eskiden beri çiftlik sahipleri ve kapitalistlerin elinde emekçilerin geniş yığmlarının ruhsal köleleştirilmesinin aracını oluşturan dinin sadece rafine edilmiş biçimidir. Mach'çılar idealizmin degirmenine su taşıyorlar, tanrı yapıclık ve tanrı arayıcılığaga batlyorlar ve yığınların bilincinin gelişmesini engelliyorlar. Onlarla savaşılmalı. 

"Materyalizm ve ampiriokritisizm" kitabının kaleme alınmasmdan bu yana 25 Yıldan fazla geçti. Bu yIllar en şiddetli Sınf savaşmı yıllarıydı. Yaşam adım adım Marksist ilkelerin dogru oldugunu onayladı. Günümüzde yaklaşan daha şidtletli çarpışmaların ateşinde duruyoruz. Faşizm kendi odun yığını üzerinde Marx, Engels ve Lenin'in yapıtlarını yakıyor, dini her şekilde güçlendirmeye ve bu araçla emekçiler yığınını sınıf savaşımından saptırmaya ugraşıyor. Komünizm diyalektik lmateryalizm bayragını sürekli yukarı kaldırıyor, onu pratikle sıkı sıkı ya bağlıyor ve onu giderek daha güçlü olarak bir eylem kılavuzuzuna donüştürüyor. 

ister istemez Lenin'in yukarıda alıntı yaptığım sözleri anımsanıyor: "Bugün sılklıkla ideolojik alanda yaşadığımız: şey Marx'a yapılan teorik düzeltmelerle tartışmalar. ... proleter devrimi tüm tartışma sorunlarını keskinleşdiginde işçi sınıfı kuşkusuz tüm bunlarla daha büyük ölçütte ugraşmak zorunda kalacaktır..." Bugün bunu yaşıyoruz ve dünya görüşünün tüm sorunlarıyla ilgili mümkün oldugunca açık bir tablo edinebilmek için "Materyalizm ve ampiriokritisizm" yapıtını yeniden yeniden okumak gerekir. 

Bir soruna daha değinmek istiyorum, "Materyalizm ve Ampiriokritisizm"in yaklaşık 30 yerinde Lenin Plehanov'a döner. Bu bölümler bir yandan çok kapsamlı şekilde Lenin'in Plehanov'a yaklaşımını gosterir, ama diğr yandan "Materyalizm ve Ampi­riokritisizm" kitabının kaleme alınmasında Lenin'in çalşma yöntemlerini çok açık karakterize eder. 

Yukarılarda alıntı yapılan, Lenin'in 1908 başında yazdığı "Marksizm ve Revizyonizm" makalesinde şöyle deniyor: "Bu şekilde Marx'a yapılan düzeltmelerin' gerçek sınıfsal çnemine işaret etmeye gerek yok bu kendiliginden anlaşılır. UluslararaSl sosyal-demokrasi içinde tutarlı diyalektik materyalizm bakış açısından, revizyonistlerin lafladlkları basmakalıp şeylere eleştiri getiren tek Marksistin Plehanov olduğunun yalnızca altını çizmek istiyoruz. Plehanov"un taktik oportünizmini eleştirme bayrağı altında eski ve gerici felsefi ıvır zıvırı gizlice sokuşturma şeklinde tümüyle hatalı girişimlerin yapıldıgı bugün bunu daha da üstüne basarak vurgulamak zorunludur:,

İlyiç, Bogdanov, Bazarov, Lunaçarski, Valentinov vd.nin "Marksizmin Felsefesine Katkıllar"ınıl kastediyordu. 

Gördüğümüz gibi Lenin burada Plehanov'dan oldukça ovgüyle söz ediyor. Ama bu yargı, onun Plehanov'un yapıtlarına eleştirel yaklaşmasını önledi mi? Hiçbir şekilde. o halde nasıl? Cilt XIII sayfa 195-196'da Lenin bu soruyu yanıtlıyordu. "Valentinov" diye yazıyordu, "Marksistleri, Engels'in kendini Büchner'den sert bir şekilde ayrılmasına karşın, onları Plehanov'la çok benzerligi olması gereken Büchner'le kıyaslayarak vurmak istiyor" ve Valentinov'u yanıtlayarak Lenin şöyle devam ediyordu: "Marx ve Engels daima kotü (ve esas olarak antidiyalektik) materyalizmi mahkum ettiler, ama onu daha yüksek, daha gelişmiş, diyalektik materyalizm bakış açısıyla mahküm ettiler, Hume'culuk veya Berkeley'cilik bakış açısından degil." Devamla şöyle yazıyordu ilyiç: "Engels son derece açık olarak, Büchner ve kumpanyasının 'hiçbir şekilde oğretmenlerinin bariyerlerini', yani 18. yuzyılın materyalistlerini, 'aşamadıklarını', onların bir adım ileri atmadıklarını söylüyordu. Bu yüzden ve yalnızca bu yüzden Engels Buchner ve kumpanyasına suçlamada bulunuyor, cahillerin düşündükleri gibi onların materyalizmi yüzunden degil, materyalizmi ilerletmedikleri için, (materyalizm) 'teorisini' 'geliştirmek onların işininin çok dışında olduğu' için. Engels, Buchner ve kumpanyasını sadece bu yüzden suçluyor.,,

Lenin kendi de "Materyalizm ve Arnpiriokritisizm"de aynı şekilde davranıyordu. Plenanov'u materyalist olarak Machçıların saldırılarına karşı suvunuyordu ve hata ve sapmalar saptadığında, diyalektik materyalizmden sapmaları ve hataları nedeniyIe Plehanov'u eleştiriyordu. 

Diyalektik materyalizmin ilkelerinin savunulmasına Lenin olağanüstü önem veriyordu. Bu sorunu öylesine önemli görüyordu ki, bunun tartışmasında tüm fraksiyon düşünceleri geri planda kalmalıydı. Lenin bu sorunu, yanlış bir bakış açısına sahip olan Bolşeviklere, kendi fraksiyon yoldaşlarına karşı savaşıma girişerek çozmeyi bildi ve Plehanov'u, tartışmalarda Plehanov kendini iflah olmaz fraksiyoncu olarak göstermesine karşın ona materyalist oldugu için saldırdıklarında onu savundu. 

Kitabın sonuna doğru, sayfa 290'da Lenin bir dipnotta şunu yazıyor: "Plehanov, Machçılara karşı duşüncelerinde Mach'ı çürutmekten daha çok Bolşevik fraksiyona zarar vermeye çalışıyordu. ilkesel teorik görüş ayrılıklarının bu darkafalı ve sefilce sömürülmesi nedeniyle o, Menşevik Machçıların iki yazısıyla yeterince cezalandırıldı." 

Diğer yandan Lenin "Marksizmin Felsefesine Katkı"nın yazarlanm, materyalizme karşı açıkca hedef alarak saldırmadıkları, Marx, Engels, Feuerbach, Dietzgen'e karşı savaşmadıkları, tersine sadece Plenanov' a karşı savaşma maskesi taktıkları için, Plehanov'a karşı fraksiyoncu sinirliligi oyuna soktukları ve böylece kartları karmakarışık ettikleri için. Bolşevik okurların Marksist uyanıklıklarını köreltmek istedikleri için hakaret ve ayıplamayla bombardıman ediyordu. Bundan Lenin çok kereler sozediyor: 17., 68., 70., 100., 119. sayfalarda. BoIşevik Mahçılarla, hiçbir gizleme yapmaksızın diyalektik materyalizmin kurucularına karşı meydan savaşına atılan Mahçı çernov'u karşı karşıya koyuyor. (S. 80/81,344)). 

Lenin Plehanov'u materyalist olarak Mahçılara karşı savunuyor. Sayfa 20'de, Plehanov'a karşı Bazarov'un itirazlarının Piskopos Berkeley 'in (17 yuzyılda ve 18. yuz yılın ilk yarısında yaşayan, öznel idealizmin kurucusu, ingiliz tinselci filozofu Berkeley, materyalistlere karşı gerekçeleriyle ortüştüğüne işaret eder. Sayfa 68'de Vladimir ilyiç, Plehanov'un, "idealizm için, özne olmaksızın nesnenin olmadığı, ama materyalizm için nesnenin özneden bağımsız varolduğu ve az veya çok doğru olarak bilincine yansıdığı, bakış açısını savunuyor, onun "insan dogası"yla ilgili görüşünü savunur ve doğrulamak için Feuerbaeh'tan bir alıntı yapar. Sayfa 90/91 'de Bazarov'un Plehanov'u idealist olmakla suçlamasına klzar. şöyle yazar: "Engels'ten uzaklaşan Plehanov bir idealist midir, Engels'in güya yandaşl olan siz, o zaman niçin materyalist degilsiniz? Bu yalnızca acınacak bir mistikleştirmedir, yoldaş Bazarov!" Sayfa 162'de,Machistler tarafından ortaya atılan, Plehanov'un "Engels'i Kant'la barıştırma ... talihsiz girişimi" yaptığı suçlamasına karşı Plehanov'u savunur. Lenin, Machçıarın Kantı tümüyle yanlış anladıklarını kanıtlar. Sayfa 203/204'te, Plehanov'un Dietzgen'in degerlendirilmesinde yoldaş Dauge'den daha haklı olduöunu gösterir, bunu yaparken Mehring'in otoritesine dayanır. Bununla birlikte Lenin, Plehanov'un bir dizi önemli hatasına dikkat çeker. Sayfa 115'de Lenin Plehanov'un "Ludwig Feuerbach"a önsözünde "gerçekten, dış dünyanın varlığına 'inancın' 'felsefenin kaçınılmaz Saito vitale'si (yaşam kaynağı) olduğu saçmaa boş lafının bulundugunu gösteriyor. Plehanoy'un, tırnak işaretleri içinde olsa da, Hume'dan yineledigi 'inanç:' deyimi, terminolojideki bir karışıklığı ortaya seriyor, bu yadsınamaz."

Sayfa 124/1 25'te Lenin, "Ludwig Feuerbach"ın önsözünde "deneyim" kavramıyla ilgili Plehanov'un yanılgısına dikkat çekiyor. O (Plehanov) "deneyim" kavramı karşısında, onu Machıların nasll kullandıkları konusunda yeteri Kadar uyanık değildi, "deneyim" sözcüğünün Machçı yorumlamasının, bu sözcüğün materyalist yorumlamasıyla temelden çeliştüğini aığa çıkarmıyordu. 

Sayfa 19da Lenin, Plehanov'un insanlann duyumlarını ve tasarımlarını "hiyeroglifler" diye adlandırırken yaptığı hataya dikkat çeker. Lenin' in açıklamalarından sözkonusu bölümü tümüyle almak istiyorum:

* Onun yazdlgl gibi, "Marksist olmak isteyen bizim Machçılar.. , Plehanov'un 'hiyeroglifleri' üstüne. yani insanın duyumları ve tasarımlarının gerçek şeylerin ve doğa olaylarının kopyaları, yansıması değil.. basmakalıp lşaretler. semboller. hiyeroglitler vs. oldugu şeklindeki teoriye büyük zevkle atıldılar. Bazarov bu hiyeroglifsel materyalizmle dalga geçiyor ve o eğer bu hiyeroglifsel materyalizmi hiyeroglifsel olmayan materyalizm lehine reddetseydi, haklı olacağını belirtmek gerekir. Ancak Bazarov burada yine. 'hiyeroglifyiligin eleştirisi bayrağı aItında materyalizmi reddetmesini çaktırmadan geçirdiği bir hokkabazlık marifeti gosteriyor. Engels ne sembollerden ne de hiyerogliflerden. tersine şeylerin kopyalarından, resimlerinden, izdüşümlerinden, yansımalarından sözediyor. PIehanov'un, materyalüzminin Engels'ce formüle edilmesinden sapmasındaki hataları göstermek yerine, Bazarov okurlardan Engels'ci gerçeğü Plehanov'un hatalarıyla gizliyor.,,!

Sayfa 82'de! Lenin Plehanov'un bir Engels yazısının çevirisinde, Kant'ın "kendinden şey" tanımında "akıl almaz" sözcügünu biryana bırakarak yaptığı yanlışı gösteriyor. 

Plehanov'un hatalarına çok ciddi tüm bu eleştiriler oldukça uysal bir tonda tutuldu. Yalnızca bir defasında Lenin sabrını yitirdi ve sayfa 206'da Plehanov'a kızgınlıkla saldırdı: ..... yeni fizikle veya daha çok yeni fizigin belli bir okuluyla, Machizm ve modern idealist felsefenin diğer varyasyonları arasındaki ilişki konusunda en küçük kuşku yoktur. Machizmle tartışmak ve Plehanov'un yaptığı gibi bu ilişkiyi görmezlikten gelmek, diyalektik materyalizm ruhunun karikatürüdür. Bu Engels'ci yöntemi Engels'de şu veya bu harfe kurban etmektir."; 

Lenin Plehanov'u en şiddetli biçimde, çevrenin bilgisinin derinleştirilmesiyle bağıntı içjnde, yani çeşitli bilim alanlanlarındaki kazanımlarla bağıntı içinde diyalektik materyalizm biçimlerinin geliştirilmesinin zorunlu olduğunu kavramadığıl için eleştirdi. diyalektik materyalizm durağan, donmuş birşey degil, tersine büyüyen, gelişen, bilimin ilerlemesine göre biçimlerini değiiştiren birşeydir. 

Daha sonraki yıllarda Lenin diyalektik materyalizmin özu ve biçimlerinin incelenmesiyle uğraştı. Elde kalan onun felsefi özet ve not defterlelidir, Bu defterlerden birinde. cilt XIII 'te ek olarak verilen, "diyalektik Sorunu üzerine"nin taslağı bulunmaktadır. Burada aşağıdaki. Plehanov üzerine şeklen degil, ama içerik olarak çok keskin pasajı buluyoruz: 

"Diyalektik tam da (Hegel'in ve Marksizmin bilgi teorisidir: işin işte bu 'yanını (bu bir 'yan' degil, işin özüdür) Plehanov, diger Marksistlerden hiç söz etmiyorum, gozardı etti..

Lenin 1921' de sendikalar sorununda soz aldığında, diyalektik mantığın asıl özünü olağanüstü basit ve kısa biçimde ortaya koydu. Onun bu görüşleri enine boyuna biliniyor, bunları bu nedenle burada yinelemeyecegim. Aynı yerde, bir notla, Plehanov'un felsefe üzerine makalelerini içeren bir cildin komünizmin zorunlu egitim kitaplanrı arasına alınmasını talep ediyor. 

Dogal olarak 1921 'de Plehanov'un hatalarıyla ilgili gorüşlerini degiştirmemişti, ancak materyalist olarak Plehanov'dan çok şey ögrenilebileceşini ve Plehanov'un felsefe üzerine açıklamalarını bilmeksizin diyalektik materyalizmi ilerletmenin olanakslz oldugumi düşünüyordu. 

Krupskaya

"Pod Znamenem Marksizma" dergisi No.4, yıl 1934