Zafer İçin Altı Koşul
Ulusal ekonominin tüm alanlarında sosyalizmin zaferi, sosyalist tarzın önderlik durumundan, egemen olana dönüşümü, sosyalist üretim ilişkilerinin hızlı gelişimi, işçi sınıfının büyüklüğündeki muazzam büyüme ve kolektif köylülüğün geniş kitlelerinin sosyalist emek alanına çekilmesi, ülkede tamamen yeni bir durum yarattı. Sosyalist öykünme ve şok çalışmasının milyonlarca kişilik bir kitle hareketine dönüşmesi, emek üretkenliğini artırmak için güçlü bir kaldıraç oldu. Ulusal ekonominin temel teknik yeniden inşası ve buna ileri teknolojinin dahil edilmesi, aynı zamanda emek üretkenliğini artırmak ve sosyalist inşanın hızını artırmak için en büyük olasılıkların da yolunu açtı.
Emek ve üretimi organize etmenin eski yöntemleri ve kötü yönetim, mevcut fırsatların tam olarak kullanılmasını geciktirdi. Eski çalışma ve yönetim yöntemlerinin radikal bir değişikliği, emeğin örgütlenmesi ve emek gücünün yeniden üretimine ilişkin gerçekten sosyalist ilkelerin sosyalist ekonomiye kararlı bir şekilde uygulanması sorunu tüm keskinliğiyle ortaya çıktı. Partiye düşman olan unsurlar, mümkün olan her şekilde eski, uygun olmayan yöntemlere sarıldılar ve böylece sosyalist inşayı yavaşlatmaya çalıştılar. Parti onları sert bir şekilde reddetti, işçi sınıfının ve tüm Sovyet halkının en iyi güçlerini kendi etrafında topladı ve sanayi çalışmasında ve ulusal ekonominin tüm diğer dallarında köklü bir gelişme sağladı.
Emek ve üretimin yönetim ve örgütlenme yöntemlerinin radikal bir şekilde yeniden yapılandırılmasının yolları, 23 Haziran 1931'de bir şirket yöneticileri konferansında yapılan bir konuşmada, Stalin Yoldaş tarafından tüm somutluğuyla özetlendi. Bundan önce, 4 Şubat 1931'de Sosyalist Sanayi İşçileri Birinci Tüm Sendikalar Konferansı'nda yaptığı konuşmada, Stalin yoldaş, şirket yöneticilerinin dikkatini yeni bir şekilde liderlik etme, "kırtasiye" liderlikten kurtulma, somut olarak liderlik etme, birinin işinin tekniğine hakim olma ihtiyacına çekti. 23 Haziran 1931 tarihli, "Yeni Durum—Ekonomik Kalkınmanın Yeni Görevleri" konuşmasında, Stalin yoldaş, yerine getirilmesi için liderlik sorununu yeni bir şekilde çözen altı koşula dikkat çekti. Bu altı zafer koşulunda, sosyalist ekonominin tüm dalları, çalışmalarını yeniden yapılandırmak ve doğru, gerçekten sosyalist bir emek ve üretim örgütlenmesi için ana temelleri buldular.
Stalin Yoldaş tarafından belirtilen zafer koşullarının her birini ayrı ayrı ele alalım.
1. "... Kollektif çiftliklerle yapılan anlaşmalar gibi isçileri örgütlü bir şekilde işe almak, emeği makineleştirmek..." [Stalin, Questions of Leninism, ed. 11, s. 333.]- bu ilk koşuldu.
Ülkenin sosyalist sanayileşmesinin devasa hızı ve ölçeği, işçi sınıfının büyüklüğünde devasa ve hızlı bir büyüme gerektiriyordu. Esas olarak ilk beş yıllık planın yıllarında gerçekleştirilen yedi saatlik iş gününe geçiş ve beş günlük bir üretim haftasının başlaması da sosyalist sanayinin işgücüne yeni eklemeler yapma ihtiyacını artırdı. SSCB'nin tüm ulusal ekonomisindeki işçi ve çalışan sayısı 1929'da 12.167.900'den 1934'te 23.681.200'e, yani neredeyse iki katına çıktı. İstihdam edilen işçi ve çalışan sayısındaki böylesine büyük bir artış, yalnızca kısmen, kentsel gençlerin ve ev islerinden serbest bırakılan kadınların yeni birliklerinden kaynaklanabilir. Emek gücü ihtiyacının geri kalanı, esas olarak kırsal kesimden gelen köylü akını tarafından karşılanacaktı.
Kollektif çiftçiliğe dönüşen köylülüğün yoksul ve orta köylü kitlelerine, kırsalda insan gibi yaşama fırsatı için kollektif çiftlikler yaratılmıştı. Köylülerin köyden şehre akısı durdu. Bu nedenle, ortaya çıkan yeni durumda, emek gücünün serbest akışına güvenmek artık mümkün değildi. Bazı şirket yöneticilerinin kafası karışmıştı, bu durumdan bir çıkış yolu göremiyorlardı. Bununla birlikte, yeni durum aslında, ancak emeğin endüstriler arasında planlı yeniden dağılımı için olasılıkları daraltmadı, tam tersine artırdı. Tek gereken şey, onu cezbetmek için yeni bir yöntemle ortaya çıkmaktı. Yeni durumda, ekonomik örgütler ile kollektif çiftlikler ve kollektif çiftçiler arasındaki anlaşmalar uyarınca sanayi için örgütlü bir işçi alımına geçmek gerekiyordu.
Çalışmalarını Stalin yoldaşın bu talimatı temelinde yeniden organize ederek, kollektif çiftlikler ve kollektif çiftçilerle mevsimlik çalışmanın örgütlenmesini ekonomik olarak teşvik eden özel anlaşmalar imzalayan sosyalist sanayi, gelecekte emek gücünü çekme sorununu fiilen başarıyla çözdü. 1930-1934 döneminde işçi sınıfının saflarına dökülen milyonlarca ikmalin ezici kütlesini kırsal alan verdi. SSCB Devlet Planlama Komitesi'ne göre, ilk beş yıllık planda işçi ve çalışan sayısındaki toplam artışın %68'ini kırsal kesimden gelenler oluşturdu.
Sanayinin işgücündeki ihtiyaçlarını karşılamak için bir dizi başka kaynak kullanıldı. Parti, daha önce üretimde çalışmamış kadınların ve ailelerin diğer üyelerinin üretime katılımına büyük önem verdi. Ama aynı zamanda işçi sınıfının maddi konumunu yükseltmede en önemli etken olan bu önlem bile insan gücü sorununu tam olarak çözemedi.
İşgücünün örgütlü olarak işe alınması, kadınların katılımı ve üretimdeki işçi ailelerinin diğer üyeleri, üretimin mekanizasyonu, ağır ve yoğun emek üretim süreçlerinde insan kas gücünün mekanizmaların gücüyle değiştirilmesi gibi emek üretkenliğini artırmak için böylesine güçlü bir kaldıraçla çoğaltılmak zorundaydı. Zaferin ilk koşulunu haklı çıkaran Stalin Yoldaş, "... emek süreçlerinin mekanizasyonu, bizim için yeni ve belirleyici güçtür ve onsuz ne hızımızı ne de yeni üretim ölçeğini korumamız olanaklı değildir" [age. ].
1930-1934'te ekonomimizdeki en dikkat çekici fenomen, işçi sınıfının büyüklüğünün iki katına çıkmasının, hem sanayide hem de tarımda emek-yoğun işin mekanizasyon sürecinin önemli bir gelişmesiyle eşzamanlı olarak gerçekleşmesidir.
(…)
2. “... İşgücü devrini -değişimini, eşitleme-seviyelemeyi ortadan kaldırın, ücretleri uygun şekilde düzenleyin, işçilerin yaşam koşullarını iyileştirin ...” [Ibid. , p. 336. ] - Stalin yoldaşın belirttiği zafer için ikinci koşul budur.
Sosyalist inşanın başarıları, ülkenin sosyalist sanayileşmesi ve tarımın kollektifleştirilmesi, işçi sınıfının maddi koşullarında sürekli bir iyileşme sağladı. İşçiler ve işçiler için yıllık ücret fonu 1929'da 9,7 milyar rubleden 1932'de 32,7 milyar rubleye ve 1934'te 44 milyar rubleye yükseldi. İşçilerin ve çalışanların ortalama yıllık ücretleri, 1929'da 800 rubleye karşılık, 1932'de 1427 rubleye, 1934'te 1858 rubleye yükseldi. Ücretlerin doğru örgütlenmesini sağlamak da gerekliydi.
Ücretlerin örgütlenmesi kadar emek üretkenliğini ve işçi sınıfının yaşam standardını yükseltmek için böylesine önemli bir kaldıracın belirleyici önemini göz önünde bulundurarak, kılık değiştirmiş halk düşmanları olan Troçkist-Buharin haydutları, ücretlerin doğru örgütlenmesinin temellerini sarsmak için hiç de az çaba sarf etmediler. Bu alandaki yıkıcı çalışmalarının ana yöntemlerinden biri, sosyalist ekonominin pratiğine eşitleme ilkesinin getirilmesiydi.
Başını hain Tomsky'nin çektiği eski sendika önderliği, inatla vasıflı ve vasıfsız işçilerin ücretlerinin birleştirilmesini izledi, teşvik ödeme sistemlerinin kullanımını azalttı (parça başı çalışma),zaman ücretlerine geçişi, yani, mümkün olan her şekilde ekili eşitlemeyi zorladı. 1930 ve 1931'deki üretim kolektifleri ve komünlerinde, sözde toplumsallaştırılmış ücretlerle yapılan dağıtım girişimleri, aynı zamanda, çatırdayan "sol" ibarelerle kaplanmış bir çeşit “eşitleme ekimiydi.”
Küçük-burjuva eşitlikçiliği, emeğin sosyalist örgütlenmesinin temellerini büyük ölçüde çarpıttı, işçilerin işi iyileştirmeye ve emek üretkenliğini artırmaya yönelik kişisel maddi çıkarlarını kökünden baltaladı ve muazzam bir emek gücü devrine-değişimine neden oldu. İşletmelerimizin çoğunda, işçilerin kompozisyonu 1931'de altı ayda, hatta bazen çeyrek yılda yaklaşık %30-40 oranında değişti. Böylesine büyük bir işgücü devri, gerçek bir üretim belası haline geldi. Yeni durumda, kapsamlı yeniden yapılanma döneminde, sanayideki teknolojinin son derece karmaşık hale geldiği dönemde, eşitleme ile oluşturulan işgücünün akışkanlığı ve işçilerin niteliklerini yükseltmeye ilgi göstermemesi, özellikle üretime büyük zarar verdi.
Stalin yoldaş, zafer için altı koşul üzerine yaptığı konuşmada, ücretlerin radikal bir şekilde yeniden yapılandırılmasının yolunu gösterdi. Yoldaş Stalin'in talimatlarına dayanarak, eski tarife ölçeği, hem en yüksek ve en düşük kategoriler arasındaki farkı artırma hem de daha yüksek kategorilerdeki oranda daha büyük bir artış yönünde yeniden yapılandırıldı.
Örneğin, Kirov'un adını taşıyan Leningrad fabrikası "Elektrosila"nın yeni tarife ölçeğine göre, sekizinci kategorinin oranı birinci kategorinin oranından 3,27 kat, eski tarife ölçeğinde ise sadece 2,8 kat daha yüksekti. Eskisinden farklı olarak, yeni tarife ölçeğinde üst sıralardaki oran artışı, alt sıralara göre daha fazlaydı. Bu nedenle, örneğin, söz konusu tesiste yeni şebekeye göre birinci kategoriden ikinciye geçerken, oran ikinci kategoriden üçüncüye geçerken %15 - %14,8 artarken, üçüncüden dörde, dördüncüden beşinciye vb., oran %20 oranında artırıldı. Ters oran, eski tarife ölçeğinde gerçekleşti.
Ücretlerin yeniden yapılandırılması, bu sektörün ülke ekonomisindeki rolü ve önemi dikkate alınarak ve önde gelen meslekler ve vasıflı işçiler ile çok çalışan işçiler için daha yüksek ücretler temelinde gerçekleştirildi. Bu sorunun pratik çözümüne büyük bir ivme, yeraltı işçileri için daha yüksek ücretler sağlayan, SSCB Halk Komiserleri Konseyi ve Bolşeviklerin Tüm Birlik Komünist Partisi Merkez Komitesi'nin 8 Nisan 1933 tarihli "Donbass kömür endüstrisinin çalışmaları hakkında" kararnamesi tarafından verildi. Kömür endüstrisi örneğini takiben, ücret sistemi diğer endüstrilerde de yeniden inşa edildi ve bu alanlarda ve bu endüstride belirleyici öneme sahip uzmanlıklar için ücretler yükseltildi.
Yoldaş Stalin'in eski ücret sisteminin eşitlemenin ortadan kaldırılması yönünde yeniden yapılandırılmasına ilişkin talimatlarının uygulanması da başta parça başı iş olmak üzere teşvik ödeme sistemlerinin çok yönlü gelişimi doğrultusunda ilerledi. Troçkistler ve Buharinciler, parça başı çalışmanın sözde sosyalist üretim ilişkileriyle bağdaşmadığını demagojik bir şekilde "kanıtlayarak" parça başı çalışmanın gelişimini yavaşlatmaya çalıştılar. Aslında, parça başı iş, tüketim ölçüsünün emeğin ölçüsü (yani emeğin niceliği ve niteliği) tarafından belirlendiği sosyalist bölüşüm ilkesine en tam ve tutarlı biçimde tekabül eden bir ücret sistemidir. Parça işi, en etkili şekilde, maddi olarak emek verimliliğinde sistematik bir artışı teşvik eder.
Stalin yoldaşın zafer için altı koşul üzerine yaptığı konuşma, parça başı çalışmanın gelişimine yeni bir ivme kazandırdı. Parça başına ödenen saatlerin, çalışılan toplam adam-saat sayısına oranı, sanayi genelinde 1931'de 58.7'den 1934'te 69.6'ya yükseldi.
Aynı zamanda parça başı çalışma sistemi geliştirildi. Görev, emek üretkenliğini artırma mücadelesinde çok etkili bir silah olan ilerici parça başı çalışmayı tanıtmak için sınırsız, doğrudan, bireysel parça başı çalışmanın kullanımını geliştirmekti. Bireysel parça başı çalışmanın, özellikle de aşamalı olarak yayılması, son derece karmaşık bir bordro hesaplama sistemi tarafından büyük ölçüde geciktirildi. Bu nedenle, bordro hesaplamaları büyük ölçüde basitleştirilmiştir.
Stalin yoldaş, zafer için altı koşula ilişkin konuşmasında, işgücünün devrini ortadan kaldırmak için, ücretlerin eşitlenmesini ortadan kaldırmanın yanı sıra, işçilerin arz ve yaşam koşullarını daha da iyileştirmenin gerekli olduğuna dikkat çekti. Bu yönde çok büyük çalışmalar yapılmıştır:
(…)
3. "... Duyarsızlaşmayı ortadan kaldırın, emeğin organizasyonunu iyileştirin, güçleri işletmeye doğru şekilde yerleştirin ... " [age. , p. 339.] - zafer için üçüncü koşul.
Kişiliksizleşme ve eşitlikçiliğe karşı uygun bir mücadele, Stalin Yoldaş'ın konuşmasından önce verilmemişti. Bu, işletmelerimize kasıtlı olarak iş karışıklığı ve takım tezgâhları, aletler ve işin kalitesi konusundaki sorumsuzluğu yerleştiren sınıf düşmanları ve ajanları tarafından kullanıldı.
…Endüstrilerin büyük çoğunluğunda kesintisiz çalışmaya geçişten önce, ekipman ve mekanizmalar (pazar günleri ve tatil günleri) yılda 70 günden fazlaydı. Süreklilik, mekanizmaların çalışma süresini artırmayı ve böylece ek sermaye yatırımları olmadan üretimde bir artış elde etmeyi mümkün kıldı.
Bununla birlikte, kesintisiz çalışmaya geçiş genellikle o kadar kötü organize edildi ki, canavarca bir duyarsızlaşmaya ve mekanizmalar, makineler ve araçlar için sorumsuzluğa yol açtı. Bu, öncelikle işçilerin makineden makineye sık geçişinden kaynaklandı. İşyerini sürekli değiştiren "kayan", "sürüngen" işçi, makinelerin ve aletlerin durumuyla çok az ilgilendi. Kötü organize edilmiş kesintisiz çalışma, takım tezgahlarının ve diğer ekipmanların onarımı ile ilgili zorluklar yarattı. Bazı durumlarda, kesintisiz çalışmanın organizasyonu sırasında takvim önleyici bakım sağlanmadı, kazalar kesintilere neden oldu, onları çalışma programını bozmaya zorladı ve iş organizasyonunu daha da karıştırdı.
Kesintisiz çalışmanın faydaları, çok vardiyalı çalışma ile birleştiğinde artar. Çok vardiyalı çalışma, ekipmanın daha da eksiksiz kullanılmasını sağlar. Çok vardiyalı sürekli çalışmaya geçiş, ancak özellikle gece vardiyası hizmetlerinin düzenlenmesi alanında dikkatli bir hazırlık gerektiriyordu. Çoğu zaman, uygulamada, çok vardiyalı çalışmaya geçiş için uygun bir hazırlık yapılmadı.
Kesintisiz çalışmanın yürütülmesindeki sapkınlıkların ortadan kaldırılması, Yoldaş Stalin'in belirttiği iki yönde gerçekleştirildi:
1) kesintisiz çalışma sırasında işi rasyonel olarak organize etmenin zor olduğu altı günlük aralıklı çalışmaya geçerek ve
2) sürekli çalışma organizasyonunu geliştirerek.
Duyarsızlaşmanın ikinci şekilde ortadan kaldırılmasının mükemmel bir örneği, emeğin organizasyonundaki (birleştirilmiş ve üçlü sürüş) iyileşmenin sürekliliği korumayı ve duyarsızlaşmayı ortadan kaldırmayı mümkün kıldığı demiryolu taşımacılığı ile gösterildi. Endüstride, üç vardiyalı sürekli çalışmayı organize etmenin en uygun yöntemi, her biri dört gün sonra hareket eden dört işçiye (veya takımlara) belirli bir işin atandığı dört takım programı olarak ortaya çıktı; ilk vardiyadan ikinci vardiyaya, sonra üçüncü vardiyaya, sonra da ilk vardiyaya. "Kayma" ortadan kalktı.
Kesintisiz çalışmaya hazır olmayan işletmeler, altı günlük kesintili çalışma haftasına aktarıldı.
Parti, Stalin Yoldaş'ın talimatları temelinde, diğer yönlerde de kişiliksizleşmeye karşı kararlı bir mücadele yürüttü. İşin duyarsızlaşmasındaki en zararlı faktörlerden biri, üretimdeki işlevsel iş bölümü, aygıtın işlevsel yapısı, yönetimin onlarca departman ve sektöre dağılması, işte sorumsuzluk ve kafa karışıklığı yarattı. Özellikle bu göreve çok fazla dikkat çeken 17. Parti Kongresi'nden sonra işlevselciliği ortadan kaldırmak için çok şey yapıldı.
4. "... SSCB işçi sınıfının kendi endüstriyel ve teknik entelijansiyasına sahip olmasını sağlamak ... " [age. , p. 342. ] - bu zafer için dördüncü koşuldur.
Yeni durumda kadro sorunu yeni bir biçimde ortaya konuldu. Sanayinin eski mühendislik, teknik ve komuta güçleri açıkça yeterli değildi. Ancak görev, yalnızca endüstrinin mühendislik ve komuta güçlerinin gücünü artırmak değildi. Sosyalist ekonominin, Sovyet hükümetinin politikasını anlayabilecek ve uygulayabilecek kadrolara ihtiyacı var.
“Bu, ülkemizin, işçi sınıfının kendi üretimini ve üretimdeki çıkarlarını egemen sınıfın çıkarları olarak savunabilecek teknik aydınları yaratması gerektiği bir gelişme aşamasına girdiği anlamına gelir” [Stalin, Leninizm Sorunları, ed. 11, s. 341.].
1930-1934 döneminde sanayi için teknik personel yetiştirme ölçeği. çok arttı. 1934/35'te 527,3 bin kişi yüksek eğitim kurumlarında, 671,5 bin kişi teknik okullarda, yani üniversitelerde %212,8, teknik okullarda okudu - 1927/28'den %254,5 ten daha fazla.
Uzman kadrosunu yenilemenin kaynaklarından bahseden Stalin Yoldaş, komuta makamlarına ve kendilerini üretimde gösteren pratik işçilere daha cesur bir ilerlemenin gerekliliğine dikkat çekti. Uzman kadrosunu yenilemenin bu kaynağı, sosyalist sanayi için olduğu kadar diğer dallar için de son derece önemliydi. Uygulayıcıların endüstrinin alt düzey komuta kadrosuna- ustalar ve ustabaşılara- atanması özellikle önemliydi.
Alınan önlemler sonucunda, incelenen dönemin sonunda, sosyalist sanayinin mühendislik ve teknik güçleri önemli ölçüde büyümüştü. 1929'da, büyük ölçekli sosyalist sanayide yalnızca 97.000 mühendislik ve teknik işçi vardı; 1934'te 392.000.
Bolşeviklerin Tüm Birlik Komünist Partisi (1929) Merkez Komitesinin Kasım plenumunun kararları temelinde gerçekleştirilen teknik eğitimin ekonomik halk komiserliklerine devredilmesi de olumlu sonuçlar verdi. Teknik kolejler ve teknik okullar, üretimle kıyaslanamaz bir şekilde daha yakından bağlantılı hale geldi. Bu aynı zamanda eğitim kurumlarının (laboratuvarlar, bilimsel sınıflar, vb.) maddi temelinin önemli ölçüde güçlendirilmesine ve yüksek öğretim sisteminde gelecekteki uzmanlara yönelik üretim taleplerinin çok daha iyi değerlendirilmesine katkıda bulundu. Partinin ve hükümetin yüksek öğrenime ilişkin kararı temelinde, eğitim ve metodolojik çalışmaların kalitesi de önemli ölçüde artırıldı. "Solcu" - laboratuvar ekibi çalışma yöntemleri ve çalışma seviyesini düşüren "takım testleri" ortadan kaldırıldı ve ders yöntemi yenilendi. Üniversitelerdeki ve kolejlerdeki öğrencilerin sosyal bileşimi iyileştirildi.
Merkez Yürütme Komitesi ve SSCB Halk Komiserleri Konseyi'nin 15 Eylül 1933 tarihli kararına dayanarak, vasıflı işçileri FZU aracılığıyla yetiştirme sistemi de kökten yeniden düzenlendi. 1933 yılına kadar, FZU okulları, kural olarak, genel eğitim okullarının yerini aldı. Yeniden yapılanma, FZU okullarını vasıflı işçilerin eğitimi için açıkça tanımlanmış meslek okullarına dönüştürdü.
5. "... Eski ekolun mühendislik ve teknik güçlerine karşı tavrınızı değiştirin, onlara daha fazla dikkat ve özen gösterin, onları daha cesurca çalışmaya dahil edin..." [Ibid. , p. 345.] - bu zafer için beşinci koşuldur.
Büyük Ekim Sosyalist Devrimi'nin ilk günlerinden itibaren Parti, Sovyet iktidarının ve sosyalist inşanın yararına dürüstçe çalışmaya hazır oldukları sürece eski aydınları, burjuva uzmanlarını kullanmanın tek doğru yolunu izledi. Eski entelijansiyanın farklı kesimleri, elbette, Sovyet hükümetine ve iş birliği çağrısına farklı tepkiler verdi.
Proletarya diktatörlüğü altındaki eski entelijansiyanın evrimini anlatan Stalin Yoldaş, yolları farklı olan üç ana bölümden oluştuğuna dikkat çekti. En az vasıflı kesiminin tabanları halka katıldı ve Sovyet hükümetini izledi. Burjuva aydınlarının en nitelikli kısmı, tepesi, daha Sovyet iktidarının varlığının ilk günlerinde, ona karşı bir mücadele başlattı, sabotaj düzenledi. Daha sonra, çoğu casusluk ve sabotajlara katıldı ve böylece kendilerini entelijansiya saflarından çıkardılar.
En uzun olanı, yukarıdaki ikisi arasında bir orta konum işgal eden eski entelijansiyanın üçüncü bölümünün siyasi yönelim ve kendi kaderini tayin etme süreciydi. Eski entelijansiyanın zirvesiyle karşılaştırıldığında, bu kısmı daha az nitelikli, ancak daha çoktu. O "Daha iyi zamanları" bekleyerek uzun süre durgunlaşmaya devam etti, ama sonra görünüşe göre vazgeçti ve hizmete katılmaya karar verdi, Sovyet hükümetiyle anlaşmaya karar verdi" [ibid., s. 608.].
Ülkenin sanayileşmesi ve tarımın kollektifleştirilmesi sürecinde kazanılan sosyalist inşanın belirleyici zaferleri, Troçkistlerin ideolojik ve örgütsel yenilgisi ve Buharinciler ve yıkıcı örgütlerin teşhiri ve tasfiyesi, eski entelijansiyanın bu kısmı üzerinde özellikle ayıklayıcı bir etki yaptı. Entelijansiyanın bu kısmı arasında yeni ruh halleri ortaya çıktı, Sovyet iktidarına ve sosyalist inşaya yönelik tutumda belirli bir dönüm noktası yaratıldı.Eski ekolün mühendislik ve teknik güçlerinin ruh halindeki bu değişiklik, Bolşevik Parti ve Sovyet hükümetinin onlara karşı tutum değişikliği için temel oluşturdu.
Teknik entelijansiyanın işe dürüstçe katılan kısmıyla ilgili politikada bir değişiklik çağrısında bulunan Stalin Yoldaş, aynı zamanda Bolşevik uyanıklığının artırılması gereğini de hatırlattı.
6. "...Kendi kendini finanse etmeyi getirin ve güçlendirin, endüstri içi birikimi artırın..." [Ibid. , p. 347.] - zafer için altıncı koşul budur.
Mali sistem, ülkenin sosyalist sanayileşmesi ve tarımın kollektifleştirilmesi görevlerinin yerine getirilmesinde önemli bir rol oynadı. 1930-1934 döneminde SSCB'nin konsolide (devlet ve yerel) bütçesinin toplam harcama tutarı 1929/30'da 12.609,4 milyon rubleden 1934'te 52398 milyon rubleye veya %315.5'e yükseldi.
(…)
Ülkenin sanayileşmesinin gelişmesi için başlangıçtaki ana fon kaynağı, hafif sanayi, tarım ve devlet bütçesinden sağlanan tasarruflardı. Nispeten küçük ölçekli endüstriyel inşaat ile bu kaynaklar yeterliydi. Ancak ülkenin sanayileşmesinin daha da gelişmesiyle durum değişti: yeni, daha görkemli görevlerin uygulanması için eski birikim kaynaklarının açıkça yetersiz olduğu ortaya çıktı. Eski birikim kaynaklarını güçlendirerek, ağır sanayinin de kârlı hale gelmesini sağlamak gerekiyordu.
Bu ancak maliyet muhasebesini tanıtarak ve güçlendirerek, "... onlar(in) saymayı, hesaplamayı, makul gelir ve gider dengeleri oluşturmayı çoktan bıraktıkları" [Stalin, Questions Leninism, ed. 11, s. 346.]. bir dizi ekonomik kuruluş ve işletmemizde yuvalanmış olan yanlış yönetimi ortadan kaldırarak başarılabilir.
Stalin'in maliyet muhasebesini güçlendirmeye ve endüstri içi birikimi artırmaya yönelik talimatlarının uygulanması için verilen mücadele, incelenen dönemde zaten ilk önemli sonuçları üretti. Birinci beş yıllık planda ağır sanayide sanayi içi birikim bütçe finansmanının %28,5'ini, ikinci beş yıllık planın ilk iki yılında ise %35,9'unu oluşturdu. Üretim maliyetinin düşürülmesiyle elde edilen tasarruf 1933'te 210 milyon ruble, 1934'te ise 600 milyon rubleye ulaştı.
Altıncı zafer koşulu, bir dereceye kadar öncekileri sentezler. İnsan gücünün başarılı bir şekilde işe alınması, ücretlerin ve emeğin doğru organizasyonu ve personel sorununun başarılı bir şekilde çözülmesi - tüm bunlar nihayetinde kendi kendini finanse etmenin ve işletmenin karlılığının güçlendirilmesine yol açar. Gerçek ekonomik hesaplama, ruble üzerinde gerçek kontrol, sırayla, eşitleme, duyarsızlaşma ve kötü yönetimin ve üretim ve emeğin kötü örgütlenmesinin her tezahürüne karşı darbe vurur.
Sosyalizm dönemine girmeden önce, kendi kendini finanse etme, bir işletmenin meta dolaşımındaki yerini bağımsız olarak belirleme, fiyatı, çeşitliliği, arzı ve pazarlama müteahhitlerini vb. birbirinden bağımsız olarak belirleme hakkı ile ilişkilendirildi. Kasabada ve kırda “kimin kazandığı” sorusunu sosyalizm lehine çözdükten sonra ve kapitalistler ve spekülatörler olmadan ticarete, Sovyet ticaretine, ülke içindeki sosyalist işletmeler ile kapitalist işletmeler arasındaki rekabet ortadan kalktı. Ancak bu, SSCB'nin sosyalizm dönemine girdiği koşullarda maliyet muhasebesinin öneminin azaldığı anlamına gelmez. Planlama ilkesinin rolü büyük ölçüde artmıştır. Plan otomatik değildir. Planın gerekli kaldıracı, kendi kendini finanse etme, sözleşme sistemi ve ruble tarafından kontroldür. Yeni koşullar altında, bir işletmenin kendi kendine yeten bağımsızlığı, işletmeye planı gerçekleştirme, maliyetleri düşürme, birikimi artırma ve iç kaynakları harekete geçirme yol ve yöntemlerini en iyi şekilde bağımsız olarak belirleme hakkını vermeyi amaçlamaktadır.
1930 ve 1931'de gerçekleştirilen, kredi reformu ve bir sözleşme ilişkileri sisteminin kurulmasına dayalı sanayi arzının yeniden düzenlenmesi, maliyet muhasebesini güçlendirme mücadelesinde istisnai bir öneme sahiptir.
Kendi kendini finanse etmeyi güçlendirmek ve rublenin işletmelerin ve ekonomik kurumların planlarının uygulanması üzerindeki kontrolünü güçlendirmek için 1930'un başında bir kredi reformu yapıldı, bu, ticari kredinin tasfiyesi ve bunun doğrudan banka kredisi ile değiştirilmesinin yanı sıra tüm kısa vadeli borç verme işine konsantre olmaktan ve nakitsiz ödemeler düzenlemekten oluşuyordu. Bu önlemlerden bahseden Stalin Yoldaş, 16. Parti Kongresi'ndeki raporunda, “... bu önlemler tüm kredi işini düzene sokmaya ve chervonet'lerimizi (Altın para) güçlendirmeye (zaten yol açmaktadır) yol açacaktır” [Ibid., ed. . 10, s. 403.].
(…)
Sosyalist planlı bir ekonomide, ekonomik sözleşmeler, planı maliyet muhasebesi ilkesiyle birleştirmenin en iyi yoludur. Önde gelen ekonomik organ, malzeme dengelerini toplayarak ve genel anlaşmalar yaparak tedarik ve pazarlamayı planlar ve organize eder, pazarlama ve tedarik ile ilgili operasyonel çalışmalar ise işletmelerin kendileri tarafından yürütülür. Kendi kendini finanse etmeyi güçlendirmede ekonomik anlaşmaların muazzam önemini göz önünde bulunduran Parti, bu konuyu büyük bir siyasi boyuta taşıdı. Rublenin tüketiciler tarafından ekonomik sözleşmeler temelinde günlük kontrolü, karşılıklı kontrol için en önemli kaldıraç haline geldi ve bireysel işletmelerin kendi kendine yeten çıkarlarını hem kendi aralarında hem de bir bütün olarak ulusal ekonomik planla ilişkilendirdi.
Hükümet müdahalesi, kredi reformundaki bozulmaları ortadan kaldırdı.
...Stalin yoldaşın zafer için altı koşulla ilgili talimatları, maliyet muhasebesi mücadelesini yeni bir düzeye çıkardı. Partinin önderliği altında, emekçi kitleler, işletmelerin dükkanlarında ve bölümlerinde de kendi kendine yeten ilişkilerin getirilmesi için bir mücadele yürüttüler. Emekçi kitlelerin inisiyatifini alarak, Ulusal Ekonomi Yüksek Kurulu Başkanlığı, 12 Kasım 1931 tarihli bir kararname ile 1 Ocak 1932'de atölyeleri sanayi genelinde kendi kendini finanse etmeye devretmek zorunda kaldı. Aynı kararda, Ulusal Ekonomi Yüksek Kurulu, mağaza maliyet muhasebesi biçimlerini oluşturdu. Bununla birlikte, dükkanlar arasındaki maliyet muhasebesi ilişkileri, bireysel işletmelerin maliyet muhasebesi ile tanımlanamaz. Bir işletmenin tamamlanmış maliyet muhasebesi, bağımsız olarak bir banka kredisi kullanma, bir banka aracılığıyla yerleşim yapma ve diğer işletmelerle ekonomik sözleşmeler yapma hakkını içerir.
Çeviri; Erdogan A
Kaynak;
Hiç yorum yok